در حالی با فروش 110 هزار خودرو با وام 25 میلیونی ظاهراً مشکل انبار خودروسازان حل شده که با پایان این طرح، رکود معاملات خودرو تشدید شد و از هم اکنون خودروسازان باید به فکر فروش تولید میلیونی و انبارهای چند ماه آینده باشند و باز انتظار مردم ارزانی است.
"پرداخت وام 25 میلیونی"؛ این تازه ترین راهکاری است که مدیران وزارت صنعت، معدن و تجارت برای تحریک و رونق بازار خودرو و خروج نسبی آن از رکود درنظر گرفته اند که از قضا گویا به ظاهر استقبال خوبی نیز از طرف متقاضیان از این وام شده است؛ به طوری که "اعطای وام 25 میلیونی خودرو با نرخ سود 16 درصد" که قرار بود تا پایان اردیبهشت ماه 95 نیز اعتبار داشته باشد، زمانش در مدت 6 روز به سر آمد و حالا نوبت خوش قولی دولتی ها در تحویل خودروی قسطی است.
با این وجود برخی معتقدند ابهاماتی چون فروش بیش از حد خودرو و موضوع مالیات بر ارزش افزوده اضافی از جمله چالش‌های پیش روی خریداران این خودروهاست و از سوی دیگر بانک مرکزی نیز عملکرد خودروسازان را در اعلام نادرست موجودی پارکینگ و ترفندهای آنان برای پیش‌فروش خودرو با وام 25 میلیون تومانی زیرسوال برده است؛ چرا که خودروسازان بیش از موجودی واقعی پارکینگ‌هایشان خودرو فروخته‌اند و گویا خودروسازان قصد داشتند اگر جلوی اجرای مصوبه وام 25 میلیونی خودرو گرفته نمی شد تا سقف 300 هزار خودرو با این وام بفروشند.
جدای از این موضوع، مشکلات متقاضیان در زمان ثبت‌نام خودرو با وام 25 میلیون تومانی نیز در نوع خود جالب است؛ چرا که خودروسازان ابتدا اعلام کرده بودند خودروها را بروز تحویل می‌دهند و پس از اندکی ابتدا اعلام شد خودروها 30 روزه تحویل مشتریان می شود و حالا زمزمه های تحویل 60 یا 90 روزه خودروهای قسطی به گوش می‌رسد که این موضوع مهر تاییدی بر این نکته است که اگر پارکینگ خودروسازان پر باشد، قطعا نیاز به هیچ انتظاری از سوی خریداران نیست و خودرو سازان از این حربه برای پیش فروش محصولات خود بهره جسته اند.بر این اساس مدیرکل اعتبارات بانک مرکزی بر این باور است که وزیر صنعت، معدن و تجارت در 22 مهر امسال موجودی خودروهای انبار شده را 51 هزار دستگاه اعلام کرده بود که در جریان مذاکرات بعدی در مجموع قرار شد این تعداد به یکصد هزار دستگاه افزایش پیدا کند.
از سوی دیگر معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت هم در خصوص دلایل توقف طرح اعطای وام 25 میلیون تومانی به خرید خودرو تصریح کرده که از ابتدای اجرای طرح نیز بر سر چگونگی اجرای آن میان خودروسازان و بانک‌ها اختلافاتی وجود داشت که در نهایت به این نتیجه رسیدیم که قبل از اجرای طرح، صحبت از سقف فروش نشود؛ چرا که اعلام سقف ممکن بود آثار منفی داشته باشد.
همچنین مسئولیت اضافه ثبت‌نام‌ها در طرح فروش خودرو با وام 25 میلیون تومانی متوجه خودروسازان است و آنها باید به قول و قرارهای خود به مردم عمل کنند و حالا این پرسش مطرح می شود که نقش نظارتی وزارت صنعت در دریافت آمار دقیق موجودی پارکینگ خودروسازان چیست و چرا باید تاوان این بی نظمی و بی تدبیری را باز هم مردم بدهند؟!
به هر حال و جدای از این مشکلات، دولتی ها معتقدند راهکار فروش خودرو با وام 25 میلیون تومانی می تواند دوای درد صنعت خودرو در کشور باشد؛ صنعتی که مانند بازار ساخت و ساز و مسکن با صنایع بیشمار دیگری در ارتباط است و با رونق آن هم اقتصاد از رکود خارج می شود و هم شمار شاغلین در آن افزایش می یابد.
اما این که چقدر این سیاست می تواند موجب تحریک تقاضا و رونق صنعت خودرو و تا حدودی خروج اقتصاد از رکود شود موضوعی است که برخی مانند معاون وزیر صنعت معتقدند به طور قطع پرداخت وام 25 میلیون تومانی خودرو می‌تواند تقاضا را برای خرید این کالا تحریک کند؛ چرا که زمانی این وام 15 میلیون تومان و با سود 22 درصد بوده است و حالا متقاضیان می توانند با شرایط اقساطی مناسب و بازگشت وام در مدت 7 سال و با سود 16 درصدی خودرو بخرد. بعلاوه این که رئیس کل بانک مرکزی هم در صف موافقان این مصوبه قرار دارد و می گوید قطعا ارائه این وام منجر به تحریک تقاضا خواهد شد و با اجرای این مصوبه افراد برای خرید خودرو می توانند پیش پرداخت اندکی داشته باشد و مبلغ وام را در مدت 7 سال بازپرداخت کند.
با این وجود کارشناسان نظراتی متفاوتی در این رابطه دارند و می گویند در حالی که پرداخت وام 25 میلیونی خرید خودرو به افزایش قدرت خرید مردم کمک خواهد کرد اما موضوع اصلی در این زمینه انتظار مصرف‌کنندگان برای کاهش قیمت‌ها است.
از سوی دیگر برخی معتقدند دولتی ها به دنبال این هدف هستند تا با افزایش وام در بازار خودرو ایجاد تحرک کنند و مردم بتوانند در شرایطی که پولشان کفاف قیمت یک خودرو را نمی دهد با کمک تسهیلات بانکی صاحب خودرو شوند و در مقابل برخی دیگر می گویند درست است که دولت با افزایش وام خودرو می تواند بازار خودرو را از رکود بیرون ببرد اما این اتفاق زمانی موفق خواهد بود که در کنار آن از بسته های حمایتی دیگری که بتواند به تولیدکنندگان در راستای تولید کیفی، قیمت رقابتی، ارائه محصول جدید و رضایت مشتریان کمک کند رونمایی شود.
همچنین باید گفت افزایش وام خودرو تا سقف 25 میلیون تومان این پیغام مهم را برای مردم داشت که قیمت خودرو در حدود فعلی باقی خواهد ماند و دولت قصد ندارد با کم کردن قیمت خودرو جذابیتی را برای ورود مردم به این بازار ایجاد کند؛ با این وجود برخی می گویند ادامه عدم حضور مردم در بازار خودرو سرانجام دولتی ها را مجبور خواهد کرد تا قیمت خودرو را کاهش دهند.
جدای از این موضوع پرسش قابل طرح این است که بغیر از افزایش وام خودرو چه راهکارهایی دیگری می تواند موجب بازگشت اقبال دوباره مردم به این بازار شود تا بتوان بر اساس آنها تقاضا را به تحرک درآورد. بر این اساس باید گفت کیفیت و نوآوری خودرو موضوعاتی هستند که از دیرباز مورد نقد مردم بوده است؛ تا جای که می توان اذعان داشت مشکل مردم در حال حاضر تنها بالا بودن قیمت خودروهای داخلی و کم بودن قدرت خرید نیست بلکه آنها خواهان ارتقای کیفیت و نوآوری هم هستند و برخی بر این گمانند که افزایش وام خودرو و تسهیلات ارائه شده به تنهایی نمی تواند داروی دردهای بازار خودرو باشد و چاره کار این است که اگر دولت می خواهد مردم از وضعیت خودروهای داخلی راضی باشند و بازار پویایی سابق خود را به دست آورد باید به صورت مستقیم در نوآوری و تکنولوژی سرمایه گذاری کند و از این رهگذر سوغاتی برای مردم به همراه داشته باشد ...
* مهدی حاجی وند