بیش از 200 رسته شغلی مرتبط با بخش مسکن و ساخت‌وساز این روزها رکودی را تجربه می‌کنند که در سال‌های اخیر بی‌سابقه بوده است؛ به‌نحوی که تولیدکنندگان از فعالیت با یک‌سوم ظرفیت موجود خبر داده و فعالان صنفی نیز بر تاثیر منفی این شرایط بر بازار تاکید دارند.
ضمن اینکه ورود محصولات بی‌کیفیت نیز یکی از دغدغه‌های مهم این بخش محسوب می‌شود؛ به نحوی که برخی شیرآلات چینی با سرب تولید می‌شوند که به ضرر مصرف‌کننده است. فعالان صنفی صنایع ساختمانی با تاکید بر تاثیرپذیری بنگاه‌های تولیدی از شرایط رکودی از تعطیلی حدود 20 درصد واحدها، کاهش ظرفیت تولید بنگاه‌های فعال به یک سوم و تعدیل ۲۰ تا ۳۰ درصدی نیروی کار خبر داده و اعلام می‌کنند، مشکلات ساختاری بنگاه‌های مرتبط با بخش مسکن مانند تامین مواداولیه و بحران فروش محصولات به‌دلیل کسادی بازار همچنان ادامه دارد. از سوی دیگر بنگاه‌های خدماتی مرتبط با بخش مسکن از رکود بازار، تغییر شیوه مبادلات عمده‌فروشان و خرده‌فروشان و جهت‌گیری معاملات به سوی فروش نقدی یا اعتباری کوتاه‌مدت خبر می‌دهند. تعداد زیادی از صنوف مرتبط با بخش مسکن که به دلایل مختلف با افزایش هزینه تمام‌شده کالاها و خدمات خود مواجه هستند، کاهش قدرت خرید مردم را عامل کسادی کسب‌وکار خود تلقی می‌کنند.
واحدهای تولیدی مصالح ساختمانی مانند شیرآلات یا صنوف عرضه‌کننده کاشی، سرامیک، لوازم بهداشتی ساختمان، شوفاژ و تهویه مطبوع ازجمله مشاغلی به شمار می‌روند که از رکود بخش مسکن و کسادی فضای کسب‌وکار بیشترین لطمه را خورده و با کاهش شدید ظرفیت تولید یا تعطیلی، ورشکستگی و تعدیل نیرو مواجه شده‌اند. این موضوع بهانه مناسبی بود تاسری به مراکز فروش شیرآلات ساختمانی در پایتخت یعنی چهارراه گلوبندک، خیابان بنی‌هاشم و خیابان شیراز بزنیم و از نزدیک نگاهی به فعالیت این صنف بیندازیم. در این زمینه رضا سلطانی‌فرد، یکی از فعالان بازار لوازم بهداشتی و ساختمانی به صمت می‌گوید: رونق و رکود بازار لوازم بهداشتی و ساختمانی رابطه مستقیمی با رونق و رکود بازار ساخت‌وساز دارد به‌طوری که هرگاه میزان عرضه و تقاضای مسکن افزایش یابد، میزان فروش اعضای این صنف نیز افزایش می‌یابد. او ادامه می‌دهد: درحال حاضر برخی از همکاران ما به‌دلیل رکود حاکم و مالیات‌های گوناگون تمایلی به ادامه حضور در این صنف ندارند. این فعال بازار لوازم بهداشتی و ساختمانی با انتقاد از فراوانی کالای بی‌کیفیت چینی در بازار می‌گوید: برخی از کالاهای چینی و شیرآلات دارای نشان(برند) مرغوب هستند و آن دسته از کالاهای نامرغوب که به‌صورت متفرقه به کشور قاچاق می‌شوند، از کیفیت پایینی برخوردار هستند و در تولید آن از سرب به‌جای برنج استفاده شده که برای سلامتی مضر است.
او ادامه می‌دهد: اصلی‌ترین عامل انتخاب مشتریان در این بازار پررنگ و لعاب، تنوع طرح و نشان(برند)های متفاوت است که پای کشورهای مختلفی را در این صنعت از ایتالیا، آلمان، امریکا، ترکیه، چین، هند و... به میان کشیده است، اما در بازار کشورمان زیاد نمی‌توان به نام این کشورها دل بست، چون بازار شیرآلات بهداشتی یا ساختمانی کشورمان نیز مانند بسیاری از محصولات دیگر در اختیار کشور چین است. به این ترتیب که بسیاری از نشان(برند)های معروف جهان برای کاهش هزینه تولید و ارزان شدن محصولات‌شان با استفاده از شرکت‌های تولیدی چین و به‌صورت «تحت لیسانس» محصولات‌شان را روانه بازارهای هدف می‌کنند، بنابراین نمی‌توان زیاد به نام کشورهای اروپایی در این صنعت دل بست، بلکه بهتر است با توجه به توان و تخصص تولیدکنندگان داخلی از محصولات بسیار باکیفیت و دارای بالاترین سطح استاندارد کشورمان استفاده کنیم. به گفته این فروشنده، متاسفانه برخی تولیدکنندگان داخلی هنوز در زمینه تولید محصولاتی با فناوری‌های روز پیشرفت نکرده‌اند که این موضوع موجب شده در برخی تولیدات مثل شیرهایی با سنسورهای اتوماتیک محصولات خارجی بیشتر از داخلی‌ها در معرض دید مشتریان قرار گیرند.
رغبت خریداران به کالاهای داخلی
اما محمدباقر فرهمندزاد، رییس اتحادیه لوازم بهداشتی و ساختمانی در پاسخ به سوال صمت مبنی بر افزایش قیمت کالاهایی که دراین صنف به فروش می‌رسد، عنوان می‌کند: درحال‌حاضر بازار مسکن با رکود مواجه است، همین امر موجب شده تا خرید و فروش چندانی در بازار وجود نداشته باشد و قیمت کالاها نیز ثابت بماند. رییس اتحادیه لوازم بهداشتی و ساختمانی در ادامه در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه مشتریان داخلی چه نوع اجناسی را خریداری می‌کنند و آیا بازار فروش محصولات داخلی رونق دارد یا خیر اضافه می‌کند: درحال‌حاضر به‌دلیل کیفیت بالای تولیدات داخلی، تمایل از طرف خریداران به خرید کالاهای داخلی بالاست اما کالای خارجی نیز مشتریان خاص خود را دارد و بسته به نوع پروژه‌ای که پیمانکاران دردست دارند، خریدها نیز متفاوت است اما در کل تولیدات داخلی مشتریان خاص خود را دارد. وی درباره کیفیت شیرآلات و لوازم بهداشتی اضافه می‌کند: باید امکانات لازم برای تهیه مواد اولیه در اختیار تولیدکنندگان برای بالا بردن سطح تولیدات قرار گیرد. رییس اتحادیه لوازم بهداشتی و ساختمانی عرضه اجناس قاچاق را یکی از مشکلات جدی این صنف عنوان می‌کند و توضیح می‌دهد: عرضه برخی اجناس بی‌کیفیت چینی با نشان ایران و کشورهای اروپایی موجب شده تا خریدار داخلی با نوعی نگرانی اجناس مورد نیاز خود را تهیه کند، امری که گمرک و نهادهای ذی‌ربط باید در زمینه آن حساسیت بیشتری نشان دهند. به‌گفته فرهمندزاد، بازار لوازم بهداشتی و ساختمانی نیز مانند دیگر بازارهای تهران تحت تاثیر نوسانات نرخ ارز قرار گرفته و قیمت‌ها روندی افزایشی به خود می‌گیرند. هنگامی که نرخ ارز دچار نوسان می‌شود، بسیاری از شرکت‌های تولیدکننده داخلی از ارائه اجناس مورد نیاز به بازار خودداری و دلیل آن را نامشخص بودن نرخ ارز عنوان می‌کنند. فرهمندزاد تصریح می‌کند: در بخش اتصالات لوله آهنی اغلب اجناس موجود دربازار وارداتی هستند و از چین و کشورهای اروپایی تهیه می‌شوند.
واردات به ضرر تولیدکننده داخلی
انتقاد از واردات لوازم بهداشتی ساختمان به‌ویژه شیرآلات و سرامیک موضوع دیگری است که فرهمندزاد به آن اشاره می‌کند و می‌گوید: این امر به ضرر تولید کشور است زیرا تولیدات داخلی از نظر کیفیت و حتی قیمت پاسخگوی نیازهای داخلی هستند. رییس اتحادیه لوازم بهداشتی و ساختمانی افزود: با توجه به میزان تولیدات در بخش شیرآلات و همچنین ذخیره شرکت‌های تولیدکننده لوازم بهداشتی و ساختمانی، ضرورتی برای واردات این محصولات وجود ندارد و در زمینه تولید شیرآلات، کاشی و سرامیک، سینک ظرفشویی، هود و... امکان تولید چند برابر میزان تولیدات فعلی را داریم. به گفته وی، برخی صنایع کشور مانند کاشی و سرامیک از پیشرفت خوبی برخوردارند به‌طوری که در این بخش ایران توانسته در بازار کشورهای آسیای میانه و همچنین خاورمیانه حضور فعال داشته باشد. وی درباره وضعیت تولید لوله و اتصالات و همچنین شیرآلات صنعتی، عنوان می‌کند: امروزه بخشی از نیازهای کشور از چین، ایتالیا، اسپانیا، هند و پاکستان تامین می‌شود. البته ما در این بخش‌ها نیز تولیداتی داریم.
توان تولیدکنندگان داخلی بالاست
تاکید بر توانمندی تولیدکنندگان داخلی بخش دیگری از گفته‌های رییس اتحادیه لوازم بهداشتی و ساختمانی است. او در این باره توضیح می‌دهد: در بخش تولید لوله‌های پی‌وی‌سی و پولیکا و شیرآلات تولید استاندارد داریم که به‌دلیل بالا بودن کیفیت این کالاها به کشورهای دیگر صادر می‌شود. وی اضافه می‌کند: اتحادیه لوازم بهداشتی و ساختمانی با ۵ رسته، تولیدکنندگان و فروشندگان لوازم بهداشتی ساختمان، فروشندگان قیر و گونی و کنف، دفاتر عمده‌فروشی لوازم بهداشتی ساختمان، دفاتر عمده‌فروشی قیر، گونی و کنف و لوازم نظافت منزل با بیش از ۲۵۰۰ واحد دارای پروانه کسب در تهران مشغول فعالیت هستند.