براساس گزارش مرکز آمار ایران، بخش معدن در 3 فصل متوالی نرخ تورم فصلی تولیدکننده منفی را تجربه کرده که علت اصلی آن کاهش قیمت جهانی مواد معدنی است. در واقع در پی کاهش قیمت‌های جهانی تولیدکنندگان بخش معدن، تولید خود را کاهش داده و طرح‌های توسعه‌ای را متوقف کرده‌اند به همین دلیل تورم نیز با کاهش مواجه شده است. از یک سو این موضوع تهدید به شمار می‌آید و می‌تواند انگیزه سرمایه‌گذاران برای ورود به بخش معدن را کاهش دهد اما از سویی دیگر این زمان را می‌توان به عنوان فرصتی برای توسعه دانست. در واقع با کاهش تولید، تقاضا بر عرضه پیشی گرفته و در سال‌های آینده بخش معدن با افرایش قیمت مواجه می‌شود، در نتیجه باید برنامه‌ریزی‌های لازم برای بهره‌برداری از فرصتی که در آینده دراختیار بخش معدن قرار می‌گیرد، تدوین شود.
علت منفی بودن این تورم از نگاه مرکز آمار
از زمستان 93 تا تابستان ۹۴ در ۳ فصل متوالی نرخ تورم فصلی تولیدکننده بخش معدن منفی شده است. اگرچه دولت در پی کاهش تورم بوده اما تورم منفی از نگاه برخی کارشناسان شاید سیگنال چندان مثبتی برای سرمایه‌گذاران این حوزه نباشد. مرکز آمار، تورم تولیدکننده بخش معدن را منتشر کرده است؛ گزارشی که نشان می‌دهد تورم فصلی تابستان ۹۴، منفی ۶/۶درصد و تورم نقطه به نقطه منفی ۳/۶ درصد است. درصد تغییر مجموع فصل‌های منتهی به فصل مربوط در سال جاری نسبت به دوره مشابه سال قبل ۶/۸ درصد و تورم سالانه این بخش هم ۲۰/۱ درصد است. مرکز آمار در گزارشی منتشر کرده نوشته شاخص قیمت در بخش استخراج کانه‌های فلزی نسبت به فصل قبل ۱۰/۴درصد کاهش داشته که این کاهش بیشتر تحت تاثیر کاهش ۱۱/۷درصدی استخراج سنگ‌های آهنی به وجود آمده است. همین نکته در این گزارش این مسئله را مطرح می‌کند که فعالیت‌های بخش سنگ‌آهن در این فصل نسبت به فصل قبل کاهش یافته و بیانگر مشکلات فعالان بخش سنگ‌آهن است. درخود گزارش هم تاکید شده که این کاهش ناشی از کاهش قیمت کنسانتره آهن است.
بحران پیش‌رو، فرصتی برای آینده
محمد حسین بصیری، استاد دانشگاه تربیت مدرس در گفت‌وگو با صمت، درباره نرخ منفی تورمی بخش معدن، اظهار کرد: این موضوع را می‌توان متاثر از کاهش قیمت‌های جهانی دانست، در واقع قیمت‌های جهانی به میزان ۱۰۰درصد در این موضوع دخیل هستند. از سویی دیگر این موضوع بر سرمایه‌گذاری‌ها تاثیر گذاشته و جذب سرمایه‌گذاری را کاهش داده است. به دلیل کاهش قیمت محصولات معدنی به ویژه فلزات، تورم در این بخش نیز کاهش یافته است. به عنوان مثال سنگ‌آهنی که قیمتی ۱۳۰دلار در هر تن را در اختیار داشت در پی کاهش قیمت، به حدود تنی ۵۰دلار رسیده است. وی گفت: بدون شک بازتاب این موضوع را می‌توان درکاهش تولید برخی معادن و طرح‌های توسعه‌ای یا کاهش طرح‌های اکتشافی مشاهده کرد، زیرا دورنمای خوبی از آینده در اختیار ندارند تا براساس آن بخواهند در محدوده جدیدی کار اکتشافی را آغاز کنند. در نتیجه اگر کاری را در چنین شرایطی شروع کنند بدون شک قیمت تمام شده از قیمت فروش آن بیشتر خواهد شد و کار از توجیه اقتصادی خارج می‌شود. بصیری تصریح کرد: هرچند این موضوع برای بخش معدن تهدید به شمار می‌آید، اما به اعتقاد من می‌توانیم آن را یک فرصت برای شروع سرمایه‌گذاری برشمرد. به عنوان مثال شرکت «ترافیگورا» بزرگترین تولیدکننده روی در جهان، در ۲ هفته گذشته به دلیل کاهش شدید قیمت روی در جهان، ۳۰درصد از تولیدات خود را کاهش داد که به دنبال آن کاهش نیرو و کاهش طرح‌های توسعه‌ای را نیز به همراه دارد. این موضوع درکوتاه مدت یک تهدید به شمار می‌آید، اما می‌تواند فرصتی برای آینده باشد.
به گفته وی، زمانی که طرح‌های توسعه آینده کاهش یابد، عرضه نیز کاهش می‌یابد این در حالی است که تقاضا به تناسب کاهش تولید کم نشده است. در این‌باره خوب است نگاهی به کشور چین داشته باشیم، هرچند کشور چین به دلیل بحران اقتصادی در کوتاه مدت تقاضای خود را کاهش داده اما بررسی گزارش‌های مختلف همچون گزارش‌های بلومبرگ حاکی از آن است که نگاهی افزایشی نسبت به بازار وجود دارد. وی با اشاره به این موضوع اظهار کرد: با توجه به کاهش تولید عرضه نیز کاهش می‌یابد، در نتیجه فاصله میان عرضه و تقاضا افزایش یافته و عرضه دیگر جوابگوی تقاضا نخواهد بود، به همین دلیل در سال‌های آینده با افزایش قیمت مواجه خواهیم شد. بصیری افزود: توصیه من این است، هرچند به دلیل کاهش قیمت‌های جهانی ناگزیر به کاهش تولید در بخش معدن باشیم، اما از سوی دیگر باید طرح‌های توسعه آینده را به شدت افزایش دهیم. در واقع باید در بخش اکتشافات و طرح‌های توسعه معادن سرمایه‌گذاری شود تا بتوانیم در آینده که قیمت‌ها افزایش می‌یابد ما نیز محصول معدنی آماده برای عرضه به بازار در اختیار داشته باشیم.