در تمام شهرهاي دنيا كه جمعيت بالاي پانصد هزار نفر دارند مسائل ترافيكي يكي از دغدغه هاي مديران اين شهرها است، اما در كشورهاي در حال توسعه از جمله كشور ما به علت رشد ناگهاني و سريع جمعيت شهري، رواج شهرنشيني و نبود برنامه ريزي هاي مناسب در جهت استفاده معقول و مهندسي از اراضي شهر براي ايجاد و توسعه تسهيلات حمل و نقلي برنيامده اند. با وجود زيرساخت هاي قوي حمل و نقلي از جمله حمل و نقل عمومي در شهرهاي پيشرفته جهان، طرح هاي مديريت ترافيك در اين شهرها اغلب ايجابي است ولي در شهرهاي توسعه نيافته و در حال توسعه به دليل كمبود زيرساخت هاي حمل و نقلي و عدم گسترش حمل و نقل عمومي طرح هاي سلبي مديريت ترافيك به كار گرفته مي شود. طرح تردد زوج و فرد نيز يك طرح سلبي بر اساس محدوديت تردد توسط پلاك خودرو است كه اجراي آن در برخي از كشورهاي در حال توسعه تجربه شده و در برخي از شهرهاي ايران نيز در حال اجرا است.
تاكنون طرح تردد نوبتي خودروها در شهرهاي در حال توسعه از جمله سائوپائولو يكي از شهرهاي برزيل، بوگاتا پايتخت كلمبيا، مكزيكوسيتي پايتخت مكزيك، لاگوس از شهرهاي نيجريه و سئول پايتخت كره جنوبي به طور دائمي به اجرا درآمده است.
كلانشهر اصفهان نيز از جمله شهرهايي است كه در زمينه ايجاد محدوده ويژه تردد وسايل نقليه موفق عمل كرده است. در همين راستا معاون حمل و نقل و ترافيك شهرداري اصفهان از اجراي طرح مكانيزه زوج و فرد در 31 معبر اصفهان با استفاده از 35 دوربين خبر ميدهد و ميگويد: به منظور كنترل، كاهش و روان سازي ترافيك و بنا بر مديريت تقاضا در شهرهاي مختلف دنيا طرحهاي مختلفي اجرا شده است.
عليرضا صلواتي در گفتوگو با "جوان" ميافزايد: به صورت موقت يا به طور دائم اين طرح ها بعضا بوده اما در مجموع براي تحقق اهداف مديريت شهري در شهرها مثمر ثمر بوده است. معاون حمل و نقل و ترافيك شهرداري اصفهان تأكيد ميكند: در شهر اصفهان نيز به اقتضاي مسئله كاهش آلودگي هوا طرح زوج و فرد خودروها شكل گرفت و بسيار مؤثر بود به طوري كه باعث كاهش 25 درصدي تردد خودروها در هسته مركزي شهر شده و كاهش آلودگي هوا را به همراه دارد. وي با اشاره به اينكه پس از اجراي طرح زوج و فرد در بعضي از خيابان هاي شهر، روانسازي ترافيك و كاهش ترددها بسيار محسوس بوده است، ادامه ميدهد: اكثر شهروندان مصمم هستند كه با خودروي شخصي خود به هسته مركزي شهر سفر كنند، اين در حالي است كه ظرفيت معابر شهر محدود است.
وي يادآور مي شود: سياست مديريت شهري اصفهان آرام سازي ترافيك و اولويت دادن به حمل و نقل غيرموتوري، پياده و دوچرخه در مركز شهر است، از اين رو بايد تقاضاهاي سفر را كنترل كنيم. صلواتي مي افزايد: از يك سال پيش مطالعات طرح محدوده ترافيك توسط دانشگاه صنعتي آغاز و به انجام رسيد و محدوديت هاي ترافيكي مشخص شد و از 15 شهريورماه نيز اين طرح به صورت مكانيزه با نصب 35 دوربين در31 معبر منتهي به محدوده زوج و فرد اجرا ميشود.
معاون حمل و نقل و ترافيك شهرداري اصفهان با اشاره به آغاز سفرهاي تحصيلي در مهرماه ميگويد: با توجه به محدوديت هاي ترافيكي به لحاظ ايجاد كارگاه هاي عمراني ناگزير به مديريت سفرهاي شهري هستيم تا سفرهاي زائد حذف شوند. وي تأكيد ميكند: طرح زوج و فرد خودروها در اصفهان با مصوبه شوراي ترافيك استان با نصب دوربين ها در حال اجرا است و ورود و خروج خودروها به محدوده توسط اين دوربين ها كنترل ميشود. به گفته صلواتي، اجراي طرح كنترل مكانيزه به معناي حذف نيروهاي راهنمايي و رانندگي نيست و در واقع سيستمي است كه به مسئولان راهنمايي رانندگي كمك ميكند تا نظارت دقيق تر و راحت تري داشته باشند.
معاون حمل و نقل و ترافيك شهرداري اصفهان ادامه ميدهد: طرح كنترل مكانيزه ميتواند به عنوان يك سيستم مكمل، شرايطي را فراهم سازد تا مسئولان نيروي انتظامي بتوانند با تسلط بيشتر و نظارت دقيق تر مانع ورود خودروها به محدوده زوج و فرد شوند.
وي مي افزايد: سيستم انتخابي براي كنترل مكانيزه محدوده طرح ترافيك سيستم تشخيص پلاك خودروها است و با اين سيستم كليه پلاكهاي عمومي، خصوصي، داراي مجوز و فاقد مجوز تردد در محدوده طرح به خوبي تفكيك و شناسايي خواهد شد و كساني كه بدون مجوز وارد محدوده طرح ترافيك شوند حداكثر تا 24 ساعت بعد از تخلف، برگه هاي جريمه را درب منازلشان دريافت خواهند كرد. صلواتي با اشاره به اينكه در كنار اجراي طرح زوج و فرد خودروها تسهيلاتي نيز براي شهروندان ايجاد شده است، از جمله اين تسهيلات را كاهش ساعات محدوده اعلام كرده و ميگويد: در حال حاضر طرح زوج و فرد از ساعت 8 تا 13 و بعدازظهرها از ساعت 16 تا 20 تعيين شده است.
وي مي افزايد: ما همچنان اميدوار هستيم كه اجراي اين طرح به روان سازي ترافيك كمك كند و شهروندان نيز سفرهاي خود را به هسته مركزي شهر كنترل كنند تا بتوانيم مركز شهر را مركز گردشگري نموده و هويت اصلي شهر را احيا كنيم. رانندگان همكاري كنند! رئيس پليس راهور استان اصفهان نيز در گفتوگو با خبرنگار ما آلايندگي هاي موجود در هواي شهر اصفهان را يكي از معضلات بزرگ شهر اصفهان دانسته و اظهار ميكند: طرح زوج و فرد از سال 89 در شهر اصفهان كليد خورد كه با اجراي آن و نصب دوربين هاي كنترلي در محدوده هاي تعيين شده سعي در كاهش تردد در هسته مركزي شهر داشته ايم و البته اجراي اين طرح موفقيت آميز بوده است.
سرهنگ حسين غلامي با بيان اينكه بحران آلودگي هوا را بايد با استفاده از روش هاي متفاوت و متنوعي كاهش داد، خواستار استفاده از وسايل نقليه عمومي توسط همشهريان شد. وي مي افزايد: محدوده زوج و فرد جايي قرار گرفته كه مجموعه هاي تاريخي، ديدني، مراكز پزشكي و تجاري و ادارات شهر در آن واقع شده و چون وسايل نقليه عمومي نيز ساماندهي نشده اند مردم اطمينان كافي براي استفاده از وسائل نقليه عمومي نداشته و ترجيح مي دهند از وسيله نقليه شخصي استفاده كنند. رئيس پليس راهور استان اصفهان تأكيد ميكند: اجراي طرح زوج و فرد خودروها در اصفهان مؤثر و نيازمند همكاري و همراهي رانندگان و مردم شهر است. وي مي گويد: طرح زوج و فرد خودروها، تمريني براي بهره برداري بهتر از اين مصوبه در شهر اصفهان است.
سرهنگ غلامي اميدوار است اجراي اين طرح بتواند باعث كاهش مشكلات ترافيكي در سطح شهر و خيابان ها شود و كمك مؤثري به رفع آلودگي هوا نمايد. البته برخي از كارشناسان معتقدند طرح هاي سلبي تردد خودروها از جمله طرح تردد زوج و فرد طرح هايي موقت و دورهاي بوده و دائمي شدن آن سبب كاهش اثرات آن ميگردد؛ از اين رو است كه در اكثر شهرهاي جهان اين طرح پس از مدتي يا به طور كامل حذف شده يا با طرح هاي ديگري نظير اخذ عوارض تراكم سازي ترافيكي يا محدوديت هاي تردد داوطلبانه جايگزين شده است.