شهرستان ملکان یکی از قطب‌های تولید انگور و کشمش در کشور است که امسال نیز قیمت پایین این محصول شیرین و باکیفیت باعث شده کام انگورداران تلخ شده و رغبتی برای برداشت محصول نداشته باشند.
شهرستان ملکان یکی از قطب‌های تولید انگور در کشور بوده و به «الهه انگور» ایران مشهور است. این شهرستان در جنوب‌غربی آذربایجان شرقی قرار گرفته که شغل اصلی 80 درصد جمعیت 150 هزار نفری آن باغداری و تاکداری است. شهد شیرین انگور حاصل از تاکستان‌های ملکان در کشور زبانزد است ولی امسال کاهش شدید قیمت انگور و نفوذ دلالان به بازار انگور باعث شده باغداران و تولیدکنندگان در این قطب انگور کشور، با آغاز فصل برداشت، به خاطر کاهش شدید قیمت این محصول و کسادی بازار نگران باشند.
گشت و گذار مهر در بازار میوه و تره‌بار و هم‌صحبتی با باغداران و فرشندگان نشانگر وضعیت نامناسب بازار و ضرر و زیان‌های وارد شده به باغداران است، هم اکنون انگور درجه یک ملکان در باغات با قیمت یک هزار و ۱۰۰ تومان و در مغازه‌ها با قیمت دوهزار تومان به‌فروش می‌رسد.
هجوم دلالان به تاکستان‌ها
یکی از باغداران ملکانی که در میدان میوه و تره‌بار تبریز مشغول فروش محصول خود است به مهر می‌گوید: دلالان در تاکستان‌های ملکان جولان می‌دهند و باقیمت‌های بسیار پایین محصولات را می‌خرند و در انبارها ذخیره می‌کنند و یا به کارخانجات فرآوری می فرستند.
از حسن سلطانی سوال می‌کنم که چرا خود محصولاتش را برای فروش به بازار می‌آورد که این چنین جواب می‌دهد: چاره‌ای ندارم، اگر انگور را در ملکان بفروشم قیمت آن بالای هزار تومان نخواهد بود ولی وقتی محصولات را به تبریز می‌آورم آنها را به قیمت هزار و ۴۰۰ تومان و یا کمی بیشتر نیز می‌فروشم و سود را به واسطه‌ها نمی‌دهم.
وی که روی وانت پیکان ایستاده و فریاد می‌زند «انگور ملکان، انگور درجه یک»، ادامه می‌دهد: با این وانتی که دارم هر روز عصر محصولات تاکستان خودمان را به تبریز می‌آوریم و به صورت مستقیم و بدون واسطه‌ها به فروش می‌رسانیم.این باغدار به نقش دلالان در بازار انگور اشاره کرده و آهی می‌کشد و می‌گوید: باور کنید بیشتر باغداران انگیزه و علاقه‌ای برای برداشت محصول خود ندارند چون برایشان مقرون به‌صرفه نیست، قیمت هزار تومان برای انگور کفاف پول کارگر، آبیاری و سمپاشی محصول را نمی‌دهد.
باران بی‌موقع تابستانی قیمت انگور را پایین آورد
با این باغدار خداحافظی می‌کنم و به سراغ فروشنده انگور ملکان در آن طرف بازار می‌روم و با او مشغول صحبت می‌شوم. یعقوب خدایی درمورد کارش و نحوه خرید محصول از باغداران ملکانی می‌گوید: انگور ملکان در کشور مطرح است و مشتری‌های خاص خود را دارد و برای همین من نیز به عنوان واسطه به باغ‌های انگور ملکان می‌روم و محصول آنها را می‌خرم و برای فروش به تبریز می‌آورم.
از این فروشنده در مورد میزان سودی که می‌گیرد سوال می‌کنم که می‌گوید: من دلال نیستم، من واسطه خرد هستم. سودی که من می‌گیرم برای هر کیلو حداکثر ۲۰۰ تومان است که آنهم چندان قابل توجه نیست چراکه هزینه حمل و نقل نیز بالاست.
وی با اشاره به بارندگی‌های اخیر در استان و نیز در شهرستان ملکان می‌افزاید: بارش باران در قطب تولید انگور به محصولات باغی این شهرستان خسارت وارد کرد و این باران بی‌موقع تابستانی کیفیت انگورها را پایین آورد و باعث شد قیمت‌های بازار از این هم بیشتر کاهش یابد.
خدایی با تاکید بر اینکه سود انگور در جیب دلالان بزرگ است، می‌افزاید: قیمت هر کیلو انگور در بازار ملکان بین ۹۰۰ تا یک هزار و ۱۰۰ تومان است که اگر از تلاش و انتظار یک ساله باغداران بگذریم، قیمت موجود با توجه به بالا بودن حق‌الزحمه کارگر و هزینه‌های جانبی دیگر به هیچ‌وجه مناسب و مقرون به صرفه نیست.
چند دلال بزرگ در ملکان قیمت انگور را تعیین می‌کنند
سخنگوی شورای اسلامی آذربایجان شرقی که خود عضو شورای شهر ملکان نیز است، در گفتگو با مهر می‌گوید: وضعیت امسال بازار انگور از سال‌های گذشته خیلی بدتر است، قیمت‌ها پایین است و باغداران نتیجه زحمات خود را نمی‌بینند.
وحید پورقاسم با تاکید بر وجود دلالان بزرگ در شهرستان ملکان می‌افزاید: چند دلال بزرگ در ملکان قیمت انگور را تعیین و کنترل می‌کنند.
نماینده شورای شهر ملکان در شورای اسلامی آذربایجان شرقی بابیان اینکه مردم ملکان بیشتر به کار کشاورزی، باغداری و دامداری مشغول هستند، می‌افزاید: ملکان از لحاظ تولید انگور بی‌دانه که قابلیت فراوری برای خشکبار را داشته باشد در ایران رتبه‌های نخست کشوری را به خود اختصاص داده و حدود ۶۵ درصد سبزه که همان انگور خشک شده است به دست باغداران ملکان تولید می‌شود.پورقاسم با اشاره به اینکه در ملکان چندین نوع سبزه فراوری می‌شود، ادامه می‌دهد: دلالان انگور را به قیمت‌های خیلی پایین خریداری می‌کنند و به سبزه‌های نوع تیزابی، نوع کالیفرنی و نوع طبیعی تبدیل می‌کنند و چند ماه بعد با قیمت‌هایی باورنکردنی و بالای چهار هزار تومان به فروش می‌رسانند.
ضرورت بازاریابی برای فروش محصولات انگور
وی با تاکید بر اینکه هفت درصد انگور كشور در ملکان توليد می شود، می‌گوید: بزرگترين منبع درآمدی بيش از ۸۰ درصد جمعيت ملكان تاكداری است و ساليانه بيش از ۲۵۰ هزار تن انگور از حدود ۱۱ هزار هكتار از باغات انگور اين شهرستان توليد می‌شود و نیاز است با تدبیر مسئولان و بازاریابی مناسب شاهد رونق بازار انگور و حذف دلالان از این بازار باشیم.سخنگوی شورای اسلامی آذربایجان شرقی به خسارات باران به باغات انگور این شهرستان اشاره می‌کند و می‌گوید: باید بیمه تا حدودی این خسارت‌ها را جبران کند و از باغداران حمایت شود.
وی با بیان اینکه امسال به دلیل سرمازدگی میزان برداشت محصول انگور کاهش می‌یابد، می‌گوید: امسال با توجه به واردآمدن خسارت در دو مرحله سرمای بهاره و بارش‌های شهریورماه پیش‌بینی می‌شود درحدود ۸۵ هزار تن انگور از تاکستان‌های این شهرستان برداشت شود.محصولات حاصل‌خیز شهرستان ملکان از انگور شامل دوشاب، آب‌قوره، کشمش پلویی، آفتابی، گرمیان و فخری است، همچنین بیش از ۲۰ تن مصرف‌خانگی و ۳۰ تن در کارخانه‌های محلی دوشاب تولید می‌شود که در بازارها توزیع می‌شود.با این شرایط و وجود این همه ظرفیت‌های کشاورزی در شهرستان ملکان که قطب بزرگی در تولید انگور کشور است، امیدواریم شاهد بازاریابی محصول انگور، خريد تضمینی و نظارت بر خريد و فروش انگور در این شهرستان باشیم تا قیمت‌ها نه توسط دلالان بلکه به صورت عادلانه توسط مسئولان تعیین شود.
خبرنگار: محمدرضا علی اشرفی / مهر