با اينكه تا چند سال پيش وقتي سيل و طوفان و زلزله‌اي مي‌آمد و خساراتي در پي داشت، همه به ابعاد اين اتفاق و شدت حوادث مي‌پرداختند تا ببينند زلزله چند ريشتر بوده و طوفان با چه سرعتي مي‌وزيده و باران چه مدت باريده. اما امروز ديگر لازم نيست حوادث غير‌مترقبه مورد ارزيابي قرار بگيرند زيرا آنقدر تخلفات شهري و روستايي در اين كشور صورت مي‌گيرد كه با يك باران ملايم و وزيدن يك نسيم هم بتوان منتظر حوادث ناگواري بود. بادي مي‌وزد و هفت نفر مي‌ميرند و باراني مي‌بارد دهها نفر جان خود را از دست مي‌دهند. حال تصور كنيم زلزله‌اي هفت ريشتري را براي چنين اجتماعي!
خانه‌ها روي گسل‌ها ساخته مي‌شوند و حريمي از رودخانه‌ها باقي نمانده كه بخواهيم در موردشان حرف بزنيم. جنگل‌ها يكي پس از ديگري از بين مي‌روند و شايد از مراتع فقط نامي باقي بماند. در اين شرايط وقتي چند دقيقه‌اي باران مي‌بارد به راحتي به سيلي عظيم تبديل مي‌شود و ضعيف‌ترين زلزله‌ها هم بيشترين خسارات را بر جاي مي‌گذارند. «روي گسل خانه مي‌سازيم و انتظار داريم در موقع زلزله اتفاقي نيفتد.» اين حرف رئيس سازمان مديريت بحران كشور است كه درباره خطرات وقوع زلزله احتمالي در تهران هشدار داده و زلزله در پايتخت را يك فاجعه بين‌المللي عنوان كرده است.
اسماعيل نجار با بيان اينكه اگر خداي ناكرده زلزله‌اي در تهران رخ دهد با حجم عظيم جمعيت، امنيت ملي به مخاطره خواهد افتاد، ساخت و سازهاي موجود، بافت فرسوده و وضعيت امداد و نجات را مورد توجه قرار داد و گفت: «آيا براي يك حادثه بين‌المللي در پايتخت فكر كرده‌ايم؟ نيروهاي امداد و نجات براي امدادرساني چه وضعيتي دارند؟ آيا مسيرها براي آنها باز است؟ اگر توجه كنيد يك بارندگي جزئي در تهران ترافيك سنگيني ايجاد مي‌كند، حال تصور كنيد زلزله‌اي در تهران بيايد واقعاً امدادرساني سخت و طاقت‌فرسا خواهد بود.»
وي ادامه داد: «بايد هماهنگي ويژه‌اي با نيروهاي مسلح داشته باشيم و پدهاي هليكوپتر در نقاط مختلف تهران شناسايي شود.»
معاون وزير كشور هم به اين نتيجه رسيده كه باور به بحران و حادثه در كشور وجود ندارد و دليل اين ادعا هم بي‌خيالي مسئولان امر در مورد حوادثي است كه بيخ گوش پايتخت خوابيده‌اند. به همين خاطر نجار با بيان اينكه آموزش‌هاي ويژه مديريت بحران در زلزله و بحران‌هاي ديگر به مردم و مسئولان بايد انجام شود، افزود: «اولين امدادگران خود مردم هستند. تهران مركز سياسي كشور بوده و حساسيت ويژه‌اي دارد. پس اين نگراني يك حق است كه مردم و مسئولان بايد داشته باشند.»
يك زلزله 700 هزار كشته در 2 منطقه
بر اساس گزارش‌هاي موجود هر سال 173 زلزله بالاي چهار ريشتر در كشور رخ مي‌دهد و به تعبيري ديگر هر دو روز يك زلزله بالاي چهار ريشتر شهرهاي ايران را مي‌لرزاند.
اين در شرايطي است كه كارشناسان معتقدند ايجاد نگراني براي مردم بار رواني زيادي خواهد داشت كه به مراتب ممكن است تخريبي بيش از زلزله داشته باشد. در همين رابطه رئيس سازمان مديريت بحران كشور با اشاره به ساخت و سازهايي كه روي گسل‌ها صورت مي‌گيرد، گفت: «روي گسل خانه مي‌سازيم و انتظار داريم در موقع زلزله اتفاقي نيفتد و شهروندي هم جان خود را از دست ندهد! در همه مراحل بحران حلقه‌هاي مفقوده‌اي وجود دارد كه وصل اين حلقه‌ها هنر ماست.»
با اينكه چندي پيش اعلام شده بود مي‌توان زلزله را قبل از وقوع پيش‌بيني كرد، رئيس مركز تحقيقات راه، مسكن و شهرسازي با بيان اينكه پيش بيني زلزله از ساعت‌ها قبل مبناي علمي ندارد، گفت: «با سيستم هشدار سريع زلزله مي‌شود قبل از رسيدن موج مخرب زلزله اقداماتي را انجام داد.»
محمد شكرچي‌زاده با اشاره به زلزله‌هاي اخير جواد‌آباد و فيروزكوه ادامه داد: «با بررسي‌هاي صورت گرفته خوشبختانه اين زمين لرزه‌ها ارتباط مستقيمي با گسل تهران نداشت و بزرگاي آن به قدري نبود كه تأثيري بر گسل تهران بگذارد.»
وي با اشاره به تحقيقاتي كه اخيراً درخصوص زلزله در منطقه ۳ و ۴ شهر تهران انجام شده، گفت: «شبيه‌سازي زلزله‌اي در اين مناطق با بزرگاي هفت ريشتر كه محتمل‌الوقوع است و دوره برگشت 475 ساله دارد، انجام داديم. با توجه به لرزه‌هاي شمال تهران اين زلزله با بزرگاي هفت ريشتر در جايي با جمعيت 2/5 ميليون بيش از 700 هزار كشته خواهد داشت.»
تهران شهري بي‌دفاع
اما چرا يك زلزله و باران و تند‌باد اين‌قدر براي تهران و شهرهاي ديگر حادثه مي‌سازند؟
«وقتي كه حريم رودخانه‌ها فروخته مي‌شوند، خسارات ناشي از سيل اجتناب‌ناپذير است. متأسفانه آب منطقه‌اي اجازه داده كه در حريم رودخانه كارگاه ساخته شود و اگر اين سازمان به وظيفه خود درست عمل ميكرد بسياري از اين خسارات كاهش پيدا ميكرد.» اينها هم حرف‌هاي مهدي كوچك‌زاده، نماينده مردم تهران در مجلس شوراي اسلامي است كه درباره حادثه سيلاب و جان باختن 12 نفر از هموطنان گفت: «در سيل كن و سولقان مقصر آب منطقه‌اي تهران بوده است كه اكثر مجاري و رودخانه‌ها را اجازه داده است تبديل به رستوران، كافه و. . . شود و سال‌ها است كه در اين خصوص هيچ اقدام مؤثري انجام نداده است.»
در همين رابطه به اعتقاد عضو شوراي اسلامي شهر تهران، روددره‌ها كاركرد اصلي خود را از دست داده‌اند و متأسفانه ساخت و سازهاي بي‌رويه ساختار روددره‌ها را از بين برده است. محمد حقاني به سيلاب‌هاي اخيري كه در كلانشهر تهران و ساير شهرها رخ داد و منجر به كشته شدن برخي از هموطنان شد، اشاره كرد و گفت: «مسيرهاي اصلي رودخانه‌ها در معرض نابودي است. اين مسيرها يا از بين رفته است يا خروجي‌ها و ورودي‌هاي آن را محدود كرده‌اند. هفت روددره اصلي در تهران داريم كه شريان‌هاي حياتي هستند، اما در حال حاضر خيلي از آنها استفاده نمي‌شود.»
وي همچنين به جوي‌ها و انهار شهر تهران اشاره كرد و گفت: قرار بود كه اين جوي‌ها در مواقع باراني كمك‌حال شهر باشند و نقش اساسي داشته باشند، اما امروز از عرض آنها كم و به عرض خيابان كه محل عبور و مرور خودروهاست اضافه شده است.
به اعتقاد حقاني، روددره‌ها و جوي‌ها كاركرد اصلي خود را از دست داده‌اند و متأسفانه ساخت و سازهاي بي‌رويه ساختار روددره‌ها را از بين برده است.
حقاني همچنين به نقش قنوات اشاره كرد و با بيان اينكه براساس خاكبرداري‌هاي بي‌رويه، قنوات نيز كاركرد اصلي خود را از دست داده‌اند، به موضوع جمع‌آوري آب‌هاي سطحي اشاره و تصريح كرد: «از 20 سال پيش اين موضوع مطرح بوده است و قرار بود كه كانال‌هايي براي جمع‌آوري آب‌هاي سطحي ايجاد شود، اما اين امر صورت نگرفت و كار نيمه تمام رها شده است و فكر نمي‌كنم تا 20 سال آينده اين موضوع درست شود.» به حرف‌هاي اين عضو شوراي تهران بايد بيفزاييم كه متأسفانه پوشش‌هاي گياهي را نيز در مزارع و باغات از دست داده‌ايم. امروزه حريم شهرها يك حلقه حفاظتي ندارند و همه اين موارد باعث مي‌شود با اندكي بارش، تهران و شهرهاي ديگر ناتوان شده و به يك شهر بي‌دفاع تبديل شوند.
تهران، شهری بی‌دفاع در مقابل زلزله، باد و باران
| کد خبر : ۱۵۷۷۹ | چهارشنبه، ۱ مهر ۱۳۹۴ - ۱۴:۲۶:۴۷ | ۳۷۷۲ بازدید |
با اينكه تا چند سال پيش وقتي سيل و طوفان و زلزله‌اي مي‌آمد و خساراتي در پي داشت، همه به ابعاد اين اتفاق و شدت حوادث مي‌پرداختند تا ...