پس از سه دهه سفر با هواپیماهای فرسوده آن هم از نوع شرقی و ملخ‌دار و تجربه‌های تلخ سقوط‌های پی‌در‌پی، احتمال خرید هواپیماهای دست اول و نو از بویینگ و ایرباس پس از اعلام توافق بین ایران و گروه 1+5 سرخط اخبار شد و امید و آرامشی بین مردم و فعالان این صنف برای رونق سفرهای هوایی و ارائه خدمات باکیفیت مطلوب‌تر ایجاد کرده بود به‌طوری که پس از لغو تحریم‌ها و از برداشته شدن تحریم‌های مالی موضوع لغو تحریم‌های صنعت هوانوردی مطرح و برجسته شد.
البته گفته می‌شود مذاکرات با شرکت‌های بویینگ و ایرباس هم به مراحل نهایی رسیده و حتی مذاکره مستقیم آخوندی، وزیر راه و شهرسازی ایران با مسئولان ایرباس باعث شد مسئولان بویینگ دست به کار شوند و بسته‌های پیشنهادی خود را رقابتی‌تر کنند. اما در این میان که مطبوعات خارجی از جمله رویترز و مقامات داخلی از ورود شرکت‌های برتر هواپیماساز غربی به ناوگان هوایی کشورمان خبر می‌دادند، بحث ورود هواپیماهای شرقی مطرح شد.
پای هواپیمای شرقی ازجمله سوخوهای روسی از جایی به ناوگان ایرلاین‌ها و گزینه‌های انتخاب باز شد که سورنا ستاری، معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور عازم روسیه شد و رسانه‌ها از مذاکرات این مقام مسئول کشورمان با روسی‌ها درباره خرید هواپیماهای روسی و مدل سوخو 100 خبر دادند. در شرایطی که سرپرست سازمان هواپیمایی کشورمان اعلام کرده بود، هواپیماهای جدید تا چهار ماه دیگر وارد ایران می‌شوند و از آنجایی که خرید هواپیما از زمان مذاکره تا عقد قرارداد بسیار زمان‌بر است، گفته می‌شود این محموله جدید به رایزنی‌های پیش از مذاکرات ژنو در آذرماه سال 92 مربوط می‌شود. جدید‌ترین اخبار در مورد ورود هواپیماهای سوخو 100، حاکی است رئیس سازمان هواپیمایی گفته: در حال بررسی فنی هواپیمای «سوخو» به لحاظ سنجش میزان تطابق با شرایط آب‌وهوایی کشور هستیم. حال باید دید بازار پرظرفیت ایران کدام گزینه را انتخاب می‌کند.
ایرلاین‌ها در انتخاب خود آزادند
به گفته آخوندی، بازار هوایی ایران بازاری 80میلیارد دلاری است و چنین پتانسیلی این بازار بکر را برای تمام شرکت‌های هواپیماساز چه غربی‌ها از جمله بویینگ و ایرباس و چه شرقی‌ها از جمله روسیه و اوکراین بسیار جذاب می‌کند.
محمد خداکرمی، معاون هوانوردی و امور بین‌الملل سازمان هواپیمایی کشوری در گفت‌وگو با "روزنامه فرصت امروز" با بیان اینکه ایرلاین‌ها برای انتخاب هواپیمایی با مدل یا تایپ خاص هیچ اجباری ندارند، گفت: تمام این پیشنهادها در حال ارزیابی و بررسی هستند و هیچ قراردادی به‌صورت قطعی با شرکتی امضا نشده است. وی ادامه داد: ایرلاین‌ها در انتخاب خود آزاد هستند و البته در سطح بالاتر سازمان هواپیمایی باید گواهینامه مربوطه را تأیید و مجوزها را صادر کند. شرایط و فضای آسمان ایران هم خاص است و باید دید کدام یک از تایپ‌های هواپیمایی به این شرایط موجود جوی و زیرساخت‌ها نزدیک‌تر هستند.
هواپیمایی را که نگهداری آن ارزان‌تر است انتخاب می‌کنیم
هرچند بحث ورود هواپیماهای شرقی در شرایطی که مردم منتظر ورود ایرباس‌ها و بویینگ‌های جدید بودند، ترس دوباره از تجربه سقوط‌های چند سال گذشته را برگرداند اما خرید هواپیماهای سوخو موضوع جدیدی نبود و در زمان وزارت نیکزاد، وزیر راه وشهرسازی در دولت گذشته هم بحث خرید هواپیماهای سوخو مطرح بود و حتی مذاکرات نهایی انجام شده بود اما در قدم آخر روسیه به دلیل تحریم‌ها نتوانست سوخوهای خود را به ایران بفروشد.
کاپیتان روحی، معاون بازرگانی تابان ایر در گفت‌وگو با "فرصت امروز" در این باره می‌گوید: ایرلاین‌ها به‌دنبال هواپیمایی هستند که هزینه نگهداری آن ارزان‌تر و همچنین تکنولوژی تعمیر آن در کشور وجود داشته باشد. وی با بیان اینکه در جریان سفر معاون رئیس‌جمهور به روسیه و موضوع خرید هواپیمای سوخو100مــذاکــرات در سطوح کلان سیاسی بوده گفت: هنوز تصمیم برای خرید این هواپیما گرفته نشده و معیارهای ایرلاین‌ها برای خرید هواپیما در شرایطی که تحریم‌ها لغو شده تغییر کرده است، اما نمی‌توان گفت هواپیماهای روسی و شرقی هواپیماهایی هستند که کارکرد خوبی ندارند. گفته می‌شود، هواپیمای سوخو 100 در قیاس با دیگر هواپیماهای ساخته شده در روسیه با توجه به استفاده از قطعات اروپایی عملکردی بهتری داشته اما با این وجود نمی‌توان در رابطه با آن اظهارنظر قطعی کرد.
از سویی دیگر هواپیماهای کوچک 100 نفره این شرکت قابلیت پروازهای کوتاه‌برد را دارند و می‌توانند برای پروازهای داخلی ایران مناسب باشند؛ یعنی موضوعی که وزیر راه و شهرسازی در مذاکره با ایرباس به دنبال آن بود. گفته می‌شود سیاست خرید هواپیما تمرکز روی ورود هواپیماهای کوتاه برد است چراکه برای مسیرها و پروازهای داخلی هواپیماهای کوتاه‌برد مقرون به‌صرفه‌تر و بهترین گزینه هستند.