خطر‌پذيری تهران با وجود بيش از هزار مورد ساختمان نيمه كاره گزيرناپذير است. در ماه گذشته شرق يا جنوب استان تهران با زمين‌لرزه‌ها، پس و پيش لرزه‌هايي 3 و 4 ريشتري روبه‌رو شد كه گوياي فعال شدن گسل‌هاي مهم تهران «پارچين»، «شمال تهران» و «مشاء» بود و چراغ قرمز هشدار براي فرو ريختن پروژه‌هاي ناايمن را روشن مي‌كند. اما مشكل اين ساختمان‌هاي رها شده تنها خطر زلزله نيست و مسائل و مشكلات ديگري همچون گردوغبار و آلودگي هواي ناشي از تركيب باد و مصالح سرگردان، آلودگي سيماي شهر، ايجاد مخروبه‌هاي امن براي بزهكاران و شايد از همه مهم‌تر، به سرانجام نرسيدن سرمايه‌هاي كشور مطرح است.
موضوع‌هايي كه ابوالفضل قناعتي، عضو كميسيون عمران شوراي شهر تهران نيز با اشاره به آنها به "روزنامه تعادل" مي‌گويد: شهرداري تهران تاكنون براي حل مساله ساختمان‌ها و گودهاي رها شده هيچ برنامه خاصي نداشته است و در حال حاضر نيز ندارد. او درباره راه‌حلي كه مي‌تواند به رفع اين معضل كمك كند، توضيح مي‌دهد: مجلس و شوراي شهر تهران بايد طرحي را دنبال كنند كه طبق آن بتوان از مالكان ضمانت بانكي دريافت كرد. اين ضمانت يا تعهد مالي منجر مي‌شود تا اگر به هر دليلي مالك ساختمان با مشكل مواجه شد و نتواست ساختمان را تكميل كند، اين ضمانت مالي به اجرا گذاشته شود تا در نهايت شهرداري تهران بتواند براي واگذاري و تخريب پروژه اقدام كند. قناعتي با اشاره به لزوم تصويب قانوني كه در نهايت بي‌تفاوتي پيمانكار نسبت به اتمام پروژه را از ميان بردارد، مي‌گويد: در صورت اجازه قانون حتي شهرداري تهران مي‌تواند با بررسي هزينه‌ها و ميزان سودي كه از اتمام پروژه عايدش مي‌شود تكميل پروژه را در دست بگيرد.
آپارتمان نيمه‌كاره 28 ساله
اين عضو شوراي شهر با اشاره به يك آپارتمان نيمه كاره 30 طبقه در سه راه تهرانپارس كه از 28 سال گذشته رها شده است، مي‌افزايد: اين در شرايطي است كه هم از نظر منظر شهري، سيماي شهر دچار آسيب مي‌شود و روحيه مردم را از بين مي‌برد و از سوي ديگر مصالح جمع‌آوري نشده اين ساختمان‌ها با كوچك‌ترين وزش باد يا توفاني مقدمات ايجاد گرد و خاك در منطقه را فراهم مي‌كند. مهم‌تر از اينها تبديل اين ساختمان‌ها به عنوان خرابه محل امني براي معتادان مي‌شود كه باز هم امنيت و سلامت محله و شهر را تحت تاثير قرارمي دهد. قناعتي با اشاره به خطر وقوع زلزله در تهران توضيح مي‌دهد: بالاتر از همه مواردي كه مطرح شد، اين است تهديد اين ساختمان‌ها در برابر زلزله احتمالي است چون تحكيم بناي نيمه‌كاره به صورت صد درصد انجام نشده است و احتمال تخريب آنها بسيار زياد است. در هر حال اگر تصويب قانون در حوزه اختيارات شورا و شهرداري باشد بايد هر چه زودتر در اين زمينه اقدام كنند، چون اين مشكل در همه جاي تهران ديده مي‌شود و مشكل يك يا دو محله نيست. او درباره طرح‌هايي كه بايد شورا در اين زمينه دنبال كند، مي‌گويد: در دوره‌يي كه بنده در شوراي شهر بودم، هيچ طرحي در اين باره مطرح نشده است ولي شوراي شهر تهران مي‌تواند از كميسيون شهرسازي شروع كند و پيشنهادها در اين كميسيون بررسي شود و اگر لازم است قوانيني را به شهرداري ابلاغ كند.
1000 ساختمان نيمه‌كاره در تهران
آخرين آماري كه از ساختمان‌هاي نيمه تهران در هفته‌هاي گذشته اعلام شد از سوي معصومه‌آباد، رييس كميته ايمني شوراي شهر تهران بود. او در اين باره مي‌گويد: نقض قوانين، ضعف بازوي اجرا و كم سويي چشمان هميشه خواب گرفته ناظران موجب عدم كارآمدي مصوبات موجود براي مقابله با پروژه‌هاي نيمه تمام رها شده در شهر شده است و اينچنين ايمني و امنيت شهر مغلوب ضعف در تامين مالي و اختلاف بين شركا و سازندگان بناهاي نيمه‌كاره مي‌شود. تا جايي كه علاوه بر لطمه به سيما و منظر شهري، گاه آسيب‌هاي منتج از آنها غيرقابل جبران مي‌شود. او ادامه مي‌دهد: بر اساس آمار موجود تاكنون بيش از هزار مورد ملك در مراحل مختلف اعم از گودبرداري، اسكلت‌بندي، ستون‌گذاري، سقف‌زني و سفت‌كاري تعطيل يا به حكم مراجع قضايي از ادامه فعاليت منع شده‌اند. در اين بين مناطق 3، 2 و 1 به ترتيب پرچمدار هستند. نكته حائز اهميت اين است كه پيشينه قديمي‌ترين پروژه‌هاي ساختماني رها شده در شهر به 40 سال پيش در سال‌هاي 1353 برمي‌گردد.
آمار آب رفته شهرداري
با اين حال آماري كه شهرداري تهران در اين باره ارائه داده است بسيار كمتر از آمار عضو شوراي شهر است. در گزارشي كه اين نهاد درباره مرحله ساخت پروژه‌هاي ساختماني شهر تهران داده است از ميان 1023 مورد 28 پروژه در مراحل سفت‌كاري، نازك‌كاري، انجام فونداسيون گودبرداري و ساير موارد تعطيل شده و 52 مورد از پروژه‌ها نيز متوقف شده است. همچنين 87 مورد از پروژه‌هاي ساخت‌وساز شهري تخريب شده يا در مرحله تخريب قرار دارند. بر اساس اين گزارش از ميان 103 مورد گودبرداري 10 پروژه رها شده‌اند و 7 مورد از اين گودبرداري‌ها نيز تعطيل شده‌اند در حالي كه عمليات رها شده، گودبرداري‌ها، زمين رها شده و تخريب‌هاي رها شده نيز 38 پروژه شهري را در بر مي‌گيرد.
خلأ قانوني درباره مداخله دستگاه‌هايي مرتبط با اين ساختمان‌ها و گودهاي رها شده بحثي است كه تاكنون چندين بار به آن اشاره شده است. اينكه دولت و شهرداري در صورت مشاهده ساختمان‌هاي معطل نمي‌توانند براي تكميل آنها ورود كنند، اما از سوي ديگر موضوع قانونمند كردن صدور پروانه يك‌بار ديگر در ابتداي امسال در وزارت مسكن مطرح شد. بنابراين طبق ماموريتي كه آخوندي، وزير راه، مسكن و شهرسازي به حامد مظاهريان، معاون امور مسكن و ساختمان داد، قرار شد با همكاري سازمان نظام مهندسي، شورا و شهرداري تهران طرح اصلاح روند صدور مجوزهاي ساختماني و دو مرحله‌يي شدن صدور پروانه را تا پايان تابستان دنبال كند؛ طرحي كه هنوز نتايج آن به صورت شفاف اعلام نشده است.