ايرانی‌ترين پروژه پارس‌جنوبی آماده افتتاح

همه چيز آماده است،  فاز 15 و 16 پارس جنوبی به عنوان «ايرانی ترين» پروژه پارس جنوبی براي افتتاح خود را آماده مي‌كند؛ پروژه‌ای كه در اوج تحريم‌ها و با همه مشكلاتي كه پيش رو داشت، حالا در دولت يازدهم به مرز افتتاح رسيده است. 

11 تيرماه سال 1386، محمود احمدي نژاد رئيس‌جمهور سابق ايران دوست صميمي خود را به عسلويه برد تا عمليات اجرايي چهار فاز پارس جنوبي از جمله فاز 15 و 16 را آغاز كند. قرار بود سال 85 اين پروژه آغاز شود اما شركت نروژي از شراكت با قرارگاه خاتم‌الانبيا (ص) انصراف بدهد تا موجي از ترديدها به‌وجود‌ آيد، حتي حرف از كنار گذاشتن قرارگاه نيز شد و زمزمه هايي براي انتخاب پيمانكاري ديگر شنيده شد. از سال 85 تا سال 86 خروجي اين كشمكش‌ها به واگذاري كامل اين پروژه به رهبري قرارگاه منتج شد تا قرارگاه نخستين تجربه يك پروژه كامل در پارس جنوبي را به پيش ببرد. 

چاوز و احمدي‌نژاد به عسلويه آمدند و كار شروع شد، براي اين پروژه اين اهداف در نظر گرفته شده بود: «توليد روزانه ٥٠ ميليون متر مكعب گاز شيرين براي مصرف شبكه داخلي كشور، ٨٠ هزار بشكه ميعانات گازي، ٤٠٠ تن گوگرد و توليد سالانه يك ميليون و ٥٠ هزار تن گاز مايع و بيش از يك ميليون تن اتان.»  52 ماه براي بهره‌برداري از اين پروژه زمان در نظر گرفته شد اما  تحريم‌ها و مشكلات تأمين منابع مالي از سوي شركت ملي نفت، تأخير اين پروژه را دو برابركرد، دقيقاً مانند ساير پروژه‌ها كه همه آنها با اين چالش‌ها روبه رو بودند كه البته اين محدوديت‌ها در پروژه 15 و 16 بيشتر بود با اين وجود اين پروژه با تمامي محدوديت‌ها به نسبت ساير فازها از پيشرفت قابل ملاحظه‌اي برخوردار بود. 
 

مشكل تأمين منابع مالي

يكي از مهم‌ترين مشكلات اصلي پروژه‌هاي پارس جنوبي تأمين منابع مالي بود به طوري كه گاهي به دليل كمبود منابع مالي پروژه‌ها متوقف شده و تأسيسات نصب شده خاك مي‌خوردند. اين دردسر بزرگ در فاز 15 و 16 بيشتر ديده شد. برخلاف ذهنيت‌هاي جهت دار مبني بر همكاري كامل دولت دهم با مجري اين پروژه، شواهد حاكي از آن است كه محدوديت‌هاي مالي در اين پروژه بسيار بيشتر از ساير پروژه‌هاي پارس جنوبي بود. غلامحسين خواجه علي مديرعامل سابق سپانير كه نقش اصلي در پيشبرد اين پروژه داشت در گفت و گو با «جوان» با يادآوري آن روزها مي‌گويد: «بهترين پول‌ها را به شركت‌هاي زير مجموعه نفت و سخت‌ترين پول هايي كه هيچ كس جرئت نمي‌كرد بگيرد به ما مي‌دادند. به شركت‌هاي وابسته به وزارت نفت به راحتي پول مي‌دادند و به ما وون كره، روپيه هند و يوآن چين مي‌دادند كه بايد مي‌رفتيم خودمان مي‌آورديم.» وي مي‌افزايد: «به خاطر دارم يكبار آقاي جشن‌ساز به آقاي قاسمي مي‌گفتند كه سپانير مي‌رود پول‌ها را از ميدان مين مي‌آورد؛ پول‌هايي را مي‌آورد كه هيچ شركتي جرئت نمي‌كند به آن نزديك شود.» وي ادامه مي‌دهد: « اينكه گفته مي‌شود تبعيض قائل شده‌اند بي‌انصافي است؛ بيشترين پيگيري و نظارت بر سپانير بود و در جلسات كار به فرياد و گاهي دعوا كشيده مي‌شد.» وي به سوء استفاده بابك زنجاني در انتقال پول‌ها اشاره مي‌كند و مي‌گويد: «زنجاني بسيار كلاهبرداري مي‌كرد و بهره‌هاي سنگيني به جيب مي‌زدو تركش‌هاي اين فرد به خاتم نيز خورده است. وي به جاي يورو به ما وون كره جنوبي مي‌داد. از حساب ما در بانك مسكن 4 درصد براي خود كنار مي‌گذاشت. رفتار او غير انساني و غير اقتصادي بود. ظالمانه برخورد مي‌كرد كه مشخص بود با حمايت كامل تيمي قدرتمند اينطور مانور مي‌دهد. اتفاقاً من و آقاي جوادي مديرعامل فعلي شركت ملي نفت كه آن زمان مديريت مجموعه او- يك را بر عهده داشتند به آقاي قاسمي نامه نوشتيم كه بابك زنجاني با ما ظالمانه برخورد مي‌كند و كارمزدهاي سنگيني دريافت مي‌كند.»
 

تحريم‌هاي سخت

يكي ديگر از محدوديت‌هاي بزرگ پروژه فازهاي 15 و 16 تحريم‌ها بود؛ تحريم هايي كه اجازه نمي‌داد تجهيزات مورد نياز به كشور وارد شود. خواجه علي با يادآوري آن روزها به «جوان» مي‌گويد: «بيشتر تجهيزات را خريده بوديم ولي پس از تحريم‌ها تجهيزات را تحويل ندادند، مثل زيمنس كه كمپرسورهاي ما را تحويل نداد. همه را هم ساخته و بسته بندي كرده بود، حتي سري اول آنها بارگيري شد و به سمت عسلويه آمد كه تخليه شود اما در نزديكي آب‌هاي ايران به صاحب كشتي فرمان دادند دور بزند و به جبل علي امارات برود.»
وي با اشاره به بلوغ قرارگاه خاتم در پروژه‌هاي نفتي گفت: « در فازهاي 13 و 22 ملاحظه كرديد با اينكه سپانير هيچ سابقه‌اي در بخش دريا و حفاري نداشت ولي به هر شكل كه شد تجهيزات را وارد كشور كرد. همين دكل حفاري كه در سحرهاي ماه مبارك رمضان، مؤذن روي آن اذان مي‌گفت هم اكنون مجهزترين و پيشرفته‌ترين دكل ايران است كه متعلق به قرارگاه است.» بر اساس نظر كارشناسان، در صورت تأمين مالي به موقع، قرار دادن ارز رايج‌تر در اختيار پيمانكار اين پروژه و همچنين عدم تحريم‌هاي بين‌المللي، فازهاي 15 و 16 با تأخيري اندك تحويل داده مي‌شد زيرا در بخش‌هاي مهندسي و فرآيندها، دانش مهندسان ايراني پاسخگوي نيازها بود و تنها در اين دو بخش مشكلات باعث بروز تأخيرها شدند؛ شرايطي كه فازهاي ديگر را نيز با تأخيرهاي حداقل 50 ماهه مواجه كرد.  طي يك سال گذشته ١١ ميليارد ‌متر‌مكعب گاز و 7/6 ميليون بشكه ميعانات گازي از فازهاي ١٥ و ١٦ ميدان مشترك گازي پارس‌جنوبي برداشت شده است. به گفته مجري اين پروژه، حجم كلي سرمايه‌گذاري براي اجراي فازهاي ١٥ و ١٦ پارس‌جنوبي ٦ ميليارد دلار بود كه از اين ميزان حدود 3 ميليارد دلار براي ساخت پالايشگاه و تأسيسات خشكي، 2 ميليارد دلار در بخش‌هاي دريا و يك ميليارد دلار صرف حفاري چاه‌ها شده است. 

به گزارش جوان، بر اساس گفته‌هاي وزير نفت، فرمانده قرارگاه خاتم‌الانبيا(ص) در نامه‌اي به زنگنه، اين فاز را آماده بهره‌برداري اعلام كرده است و وزارت نفت نيز از رئيس‌جمهور دعوت كرده است در مراسم افتتاح اين پروژه حضور پيدا كند، اگر وقت حسن روحاني ياري كند شهريور سال 94 از ايراني‌ترين پروژه پارس‌جنوبي رونمايي مي‌شود.