دلایل صعودی شدن نرخ‌ها در بازار ارز و طلا پس از توافق

بازار طلا و ارز همه را غافلگیر کرد. در حالی که اکثر فعالان بازار انتظار داشتند امضای توافق تاریخی هسته‌ای که بازار چندین سال آن را انتظار می‌کشید قیمت‌ها را به میزان زیادی پایین بکشد ولی انتظار فعالان تنها در چند روز نخست پس از توافق برآورده شد و در مابقی روزها ارزهای خارجی و انواع سکه و طلا با افزایش قیمت مواجه شد. البته هرچند میزان افزایش قیمتی که ارز و طلا تجربه کرده است هنوز از کف قیمتی قبل از توافق بالاتر نرفته است، اما واکنش دور از انتظار بازار به توافق علامت سؤال بزرگی در ذهن مردم و فعالان بازار ایجاد کرده است.

کارشناسان اعتقاد دارند بازار ارز در طول دو سال اخیر به یک ثبات نسبی رسیده است و بازیگران این بازار نیز همچون گذشته اسیر هیجانات آنی و زود گذر نمی‌شوند. برهمین اساس نرخ‌های بازار تا حدود زیادی به روند عرضه و تقاضا واکنش نشان می‌دهد. در واقع با وجودی که درباره تأثیرمثبت توافق نهایی بر اقتصاد اتفاق نظر وجود دارد ولی از آنجا که تأثیرگذاری آن بر بخش‌های مختلف اقتصادی طول می‌کشد، بازار نیز واکنش غیرمنطقی به این اخبار نشان نداده است. البته این نکته را نباید فراموش کرد که نوسان ارز چه کاهشی و چه افزایشی به زیان بخش تولید و اقتصاد ملی است. بنابراین ثبات بازار مطلوب‌ترین وضعیت است.
 
اظهار نظرهای دولتی قیمت ارز را کنترل کرد

آلبرت بغزیان استاد دانشگاه و کارشناس مسائل اقتصادی با بیان اینکه نرخ ارز بعد از توافق هسته‌ای چندان تحت تأثیر هیجان‌های رفتاری قرار نگرفت به خبرنگار «ایران» گفت: پس از توافق دولت، بانک مرکزی و صرافی‌ها از کاهش قیمت ارز و تأثیر هیجانات بر بازار ارز ممانعت کردند. به نوعی که دولت و بانک مرکزی بعد از دستیابی به این توافق به بیان سیاست‌های منوط به تک نرخی کردن ارز و حرکت به سمت آزادسازی این نرخ در آینده نزدیک پرداختند و همین موضوع نشان دهنده معقول بودن نرخ ارز بازار آزاد از دید دولت بود.از سوی دیگر دولت رقم واقعی دارایی‌های ارزی بلوکه شده کشور را کمتر از انتظارات و در حد 29 میلیارد تومان عنوان کرد که این رقم تقریباً یک چهارم انتظار بازار بود. به این ترتیب در بازار هیجانات کنترل شد و نرخ ارز سقوط نکرد.

وی با اشاره به سیستم ارزی کشور که بر پایه ارز شناور مدیریت شده تعریف می‌شود تصریح کرد: بعید است که در این نوسان‌گیری بانک مرکزی دخالت مستقیمی اعمال کرده باشد چرا که هیجانات شکل گرفته بعد از توافق بسیار محدود بود.بغزیان عملکرد صرافی‌ها را عامل دیگر نوسانات اندک نرخ ارز عنوان کرد و اذعان داشت: در این برهه صرافی‌ها در برابر تغییرات نرخ ارز مقاومت کردند. از طرفی با کاهش نرخ ارز صراف‌ها خریدار ارز شدند و این عامل نیز مؤثر در رشد مجدد نرخ ارز بود.

وی در خصوص تغییرات بازار طلا و سکه گفت: تحولات طلا در این بازه زمانی تقریباً از تحولات جهانی آن تبعیت می‌کرد و کاهش و افزایش آن در وهله اول متأثر از توافق نبود. قیمت سکه نیز که تابع نرخ طلا و ارز است نوسان نرمالی داشته است.

 ناظر بازار موفق عمل کرد

شاهین شایان آرانی اقتصاددان درباره اینکه چرا بازار داخلی ارز تحت تأثیر هیجان ناشی از توافق متزلزل نشد به «ایران» گفت: التهاب ناشی از هیجانات در بازار ارز چندان به نفع اقتصاد کشور نیست و بانک مرکزی مسئول کنترل این التهاب با اتخاذ سیاست‌های پولی است. در نتیجه من تصور می‌کنم که بعد از دستیابی کشور به توافق هسته‌ای عملکرد مثبت بانک مرکزی در زمینه مدیریت نرخ ارز موجب ثبات نسبی این نرخ شد. وی با اشاره به اینکه پس از توافق اتفاق حقیقی مؤثری در خصوص نرخ ارز رخ نداد که بازار را متحول کند اذعان کرد: هدفگذاری بانک مرکزی جلوگیری از ایجاد حباب در این بازار بود که در این زمینه موفق عمل کرد.

به گفته شاهین شایان آرانی وضع کنونی ارز در بازار مطابق با نیاز و واقعیت اقتصاد است و نگرانی از بابت آینده نرخ ارز وجود ندارد. او معتقد است: نرخ ارز با سیاست‌های اتخاذ شده از سوی دولت و بانک مرکزی در نرخ فعلی باقی خواهد ماند و قرار نیست تا چند ماه آینده نیز اتفاق ویژه‌ای در این بازار رخ دهد.

این کارشناس اقتصادی نرخ ارز را یکی از نرخ‌های استراتژیک کشور برشمرد و گفت: این نرخ طبق پارامترهای اقتصادی از سوی دولت و بانک مرکزی تعیین می‌شود و هرچند که در محدوده معینی شناور است اما اساس آن مدیریت شده است.

وی درباره تحولات اخیر نرخ طلا و سکه تصریح کرد: رفتار این بازار نیز در چند هفته اخیر هیجانی نبوده و به نظر من تحت تأثیر بازار جهانی طلا و قیمت ارز داخل نوسان داشته است. به طوری که در سطح بین‌الملل فشارهایی برای کاهش قیمت طلا ملاحظه می‌شود و این تغییرات موجب کاهش نسبی طلا در ایران شد. شایان آرانی پیش‌بینی کرد: به زودی نرخ طلا با برطرف شدن حباب آن در بازار جهانی پایین تر نیز خواهد آمد.

 آماده شدن تجار ایرانی برای پسا تحریم

محمد طبیبیان کارشناس اقتصادی با اشاره به اینکه انتظار داشتیم که هیجانات ناشی از توافق هسته‌ای بازار ارز را دچار نوسان کند اما این اتفاق رخ نداد در گفت‌و‌گو با «ایران» گفت: بازار ارز به دلایل کنترلی از سوی دولت و تنظیم بازار چندان نوسان چشمگیری نداشت. به گفته این کارشناس اقتصادی عاملی که بیشترین تأثیر را در مدیریت نرخ ارز داشت دست نامرئی بازار بوده است به نوعی که با کاهش نسبی قیمت ارز بعد از توافق هسته‌ای تجار خرید ارز را افزایش دادند تا پس از رفع محدودیت‌ها بسرعت نسبت به خرید خارجی اقدام کنند و این عامل  یکی از دلایل رشد نرخ‌ها بود.