سرمایه به عنوان یکی از ارکان مهم و اساسی در تمامی صنایع به‌شمار می‌آید. به همین دلیل کشورهایی که به دنبال پیشرفت و صنعتی شدن هستند برای تامین منابع مالی و جذب سرمایه‌گذار، برنامه‌ریزی‌های دقیق و از پیش تعیین شده‌ای انجام می‌دهند.
درحال‌حاضر یکی از بخش‌هایی که مورد توجه قرار گرفته، معدن است و ما شاهد تمایل سرمایه گذاران به این بخش هستیم. البته جذب سرمایه و حضور سرمایه‌گذار در حوزه معدن پیش نیازهای بسیاری دارد که یکی از آنها ارتباطات بین‌المللی است که هم‌اکنون با توجه به توافقات هسته‌ای می‌توانیم شاهد حضور سرمایه‌گذاران در بخش معدن باشیم. یکی دیگر از آثار توافقات هسته‌ای بازگشت دلارهای بلوکه شده ایران است که می‌تواند تحول بزرگی را در بخش‌های مختلف اقتصادی کشور ازجمله معدن ایجاد کند. باید دید معدن چه سهمی از این دلار ها خواهد داشت.
رشد معدن با تزریق منابع مالی
به گفته کارشناسان و مسئولان معدنی کشور تزریق منابع مالی به بخش معدن آثار مثبت بسیاری به همراه دارد. نیاز به سرمایه و منابع مالی در حلقه‌های مختلف تولید از اکتشاف تا فرآوری مواد معدنی از مواردی است که باید مورد توجه قرار گیرد. رسیدن به نتایج مطلوب مستلزم رشد و توسعه صنعت‌های وابسته به بخش معدن همچون مصرف‌کننده محصولات معدنی است. البته تامین زیرساخت‌ها را نباید فراموش کرد چراکه نبود زیرساخت‌های مورد نیاز، رسیدن به نتیجه مطلوب را سخت می‌کند.
عباسعلی ایروانی، مدیرکل نظارت بر امور معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت درباره سهم معدن از دلارهای بلوکه شده ایران که قرار است با رفع تحریم‌ها به کشور بازگردانده شود در گفت‌وگو با صمت اظهار کرد: معدن به سرمایه‌گذاری کلان در بخش‌های مختلف زنجیره تولید یعنی اکتشاف، استخراج و به ویژه فرآوری مواد معدنی نیاز دارد. همچنین برای فناوری‌های نوین نیز در کنار تمامی موارد یاد شده نیاز به سرمایه‌گذاری دارد تا به این ترتیب زمینه برای رشد و توسعه معدن فراهم شود.
وی به تاثیرات حاصل از تزریق منابع مالی به بخش معدن اشاره کرد و گفت: بدون شک زمانی که میزان سرمایه‌گذاری در بخش معدن افزایش یابد تاثیرات بسیاری خواهد داشت. اما برای رسیدن به این موضوع باید بخش‌های دیگر که با معدن در ارتباط هستند، توسعه پیدا کنند. یکی از این بخش‌ها، صنعت ساخت‌وساز است چراکه معدن به عنوان تامین‌کننده مواد اولیه ساخت‌وساز شناخته شده و در صورتی که فعالیت‌های این بخش گسترش یابد و از حالت رکود خارج شود در این صورت سرمایه‌گذاری انجام شده در بخش معدن نیز با نتایج مثبتی همراه خواهد شد.
وی بر این‌باور است که در اختیار داشتن دانش جدید و فناوری‌های جدید به توسعه صنایع پایین‌دستی در بخش معدن کمک می‌کند. درواقع تامین مواد اولیه و توسعه بخش‌های وابسته به معدن همچون زنجیره‌ای به هم پیوسته و لازم و ملزوم یکدیگر هستند و می‌توانند به توسعه و رشد کشور کمک کند. ایروانی بیان کرد: برای استفاده از منابع ارزی باید برنامه‌ریزی دقیقی انجام شود. رشد و توسعه در بخش‌های مختلفی به زیرساخت نیاز دارد بنابراین در وهله نخست باید زیرساخت‌های مورد نیاز تامین و ایجاد شود تا با کامل شدن چرخه تولید بتوان به نتایج مطلوب رسید.
استفاده هوشمندانه از دلارهای نفتی
در این میان برخی از کارشناسان و اقتصاد دانان معدنی بر این باورند که باید از فرصت‌های به دست آمده بهترین استفاده را کرد چراکه در غیر این صورت علاوه بر از بین رفتن موقعیت، مشکلات و تبعات بسیاری به وجود خواهد آمد. گرچه تهیه فناوری‌های نوین با ورود سرمایه و منابع مالی به بخش معدن بسیاری از مشکلات را رفع می‌کند اما نباید فناوری‌هایی که به وسیله متخصصان و دانشمندان ایرانی بومی‌سازی شدند با ورود این فناوری‌ها از دور خارج شوند.
محمدحسین بصیری، عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس معتقد است زمانی که از فرصت‌های ایجاد شده به درستی و هوشمندانه استفاده نشود به عنوان یک تهدید محسوب می‌شود. این موضوع درباره منابع ارزی نیز صادق است و اگر برنامه درستی برای استفاده از آن تدوین نشده باشد مشکلات اقتصادی متعددی را به دنبال خواهد داشت.
وی ادامه داد: بخش معدن نیازهای زیادی دارد تا از وضعیت موجود که ایده‌آل نیست به جایگاه مطلوب و واقعی خود برسد. یکی از نیازهای اساسی حوزه معدن، جذب سرمایه‌گذار خارجی است اما این موضوع تنها به دلیل تزریق منابع مالی نیست. چراکه با ورود شرکت‌های بزرگ معدنی به کشور، فناوری و دانش فنی روز دنیا نیز به بخش معدن و صنایع معدنی کشور منتقل می‌شود.
ضعف فناوری در بخش معدن و صنایع معدنی باعث افزایش قیمت تمام شده محصول و هزینه انرژی می‌شود. بصیری افزود: یکی از مشکلات در بخش صنایع معدنی ایران، استفاده از فناوری‌های قدیمی در برخی از کارخانه‌های فولادی متعلق به ۲۰ سال گذشته است که انرژی بالایی در این واحد ها مصرف می‌شود و در حقیقت پرت انرژی در این واحد ها وجود دارد. این درحالی است که کشورهای پیشرو در صنعت فولاد از فناوری‌های پیوسته که مدت زمان تولید و همچنین انرژی بسیار کمتری در مقایسه با فناوری‌های موجود در ایران مصرف می‌کنند را به‌کار می‌گیرند.
عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس معتقد است باید برای منابع ارزی که در آینده به بخش معدن و صنایع معدنی وارد می‌شود برنامه‌ریزی درست و هوشمندانه‌ای انجام داد و مهم‌ترین نیاز این بخش یعنی فناوری‌های نوین را تامین کرد. البته در برخی از صنایع معدنی به دلایل مختلف همچون تحریم‌های بین‌المللی امکان تامین برخی از فناوری‌های نوین از دیگر کشورها را سلب کرد، به همین دلیل نسبت به بومی‌سازی فناوری‌های تلاش کرده و صاحب فناوری شدند.
از این‌رو نباید ورود منابع مالی به بخش معدن و صنایع معدنی باعث محو شدن این فناوری‌ها شود و نمونه‌های خارجی را جایگزین آن کرد. او بر این باور است که نباید با ورود منابع ارزی و سرمایه‌گذاری‌های جدید در بخش معدن و صنایع معدنی از تجهیزات و فناوری‌های ساخته متخصصان و فعالان ایرانی چشم‌پوشی کرده و نمونه‌های خارجی را جایگزین آن کرد و به صنایع داخلی آسیب رساند.