ساعت كاری‌اش 24 ساعته است و شرح وظايفش از مديريت داخلی گرفته تا كارهای خدماتی را شامل مي‌شود، با اين همه وقتی از او سؤال می‌شود چه كارهای پاسخ مي‌دهد: شاغل نيستم، خانه دارم. اين در حالي است كه بر اساس محاسبات انجام شده مجموعه كارهايي كه تحت عنوان كار خانه از سوی زنان انجام مي‌شود نه فقط در اقتصاد خانواده تأثيرگذار است بلكه در اقتصاد جامعه نيز نقش دارد. حالا قرار است كار خانگي زنان هم ارزشگذاري شود تا شايد بتوان راهكاري عملي براي آتيه زناني كه عمرشان را پاي همسر و فرزندان‌شان مي‌گذارند يافت و از اين رهگذر بيمه زنان خانه دار را هم محقق كرد. هر چند ممكن است گره زدن ارزشگذاري خانه داري با بيمه زنان خانه دار سنگ بزرگي باشد كه حكايت از نزدن به هدف دارد!
«ما موضوع ارزشگذاري كار خانگي را براي اولين‌بار در دستور كار خود قرار داده‌ايم و اين موضوع ميتواند به اجراي بيمه زنان خانه‌دار نيز كمك كند و ما در تلاش هستيم بر اين اساس خانه‌داري به‌عنوان يك شغل محسوب شود. » اين سخنان شهيندخت مولاوردي، معاون امور زنان و خانواده رياست جمهوري است كه سال گذشته در جلسه پرسش و پاسخ خود با فراكسيون زنان مجلس اعلام كرده بود. روز گذشته و در نخستين هم‌انديشي ظرفيت‌هاي ناشناخته فرهنگي اجتماعي زنان كارگر كه در وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعي برگزار شد، وي با اشاره به ارزشگذاري كار خانگي زنان گفت: اين موضوع سال‌هاست كه مطرح است. ما بررسي‌هاي لازم را انجام داده‌ايم، اما هنوز نتوانسته‌ايم آن را تصويب كنيم و اميدواريم در سال‌هاي 94 و 95 نهايي شود و به اجرا در بيايد. مولاوردي معتقد است: ارزشگذاري كار خانگي يك تحقيق بنيادين و كاربردي است كه ميتواند راه را براي ما باز كند. وقتي كار خانگي ارزشگذاري شود، پذيرش طرح‌هايي مانند بيمه زنان خانه‌دار و حمايت‌هاي اجتماعي از زنان خانه‌دار راحت‌تر خواهد شد.
ارزش اقتصادي خانه‌داري
حضور زن در خانه و انجام كارهاي خانه موجب برقراري آرامش و امنيت رواني ساير اعضاي خانواده مي‌شود. با تمام اينها ارزشگذاري خانه‌داري يكي از مواردي است كه مغفول مانده و اين مسئله موجب شده است آتيه زنان خانه‌داري كه همه زندگي‌شان را وقف آرامش و امنيت رواني بيشتر همسر و فرزندان‌شان كرده‌اند، مبهم باقي بماند. اين در حالي است كه به گفته آنتوني گيدنز، جامعه‌شناس غربي بر اساس برآوردها كار منازل بين 25 تا 40 درصد ثروت ايجادشده در كشورهاي صنعتي را در بر ميگيرد. بگذريم از اينكه زنان در خانه مديريت عواطف خانواده را هم بر عهده دارند و شايد هرگز نتوان روي نقش عاطفي و تربيتي زنان در خانه ارزشگذاري كرد. كمپين بين‌المللي «دستمزد براي كارهاي خانگي» در سال 1972 از سوي برخي فعالان حقوق زنان در امريكا تشكيل شد. در كشور ما نيز طرح ارزشگذاري كار خانگي زنان براي اولين‌بار در سال 1383 با همكاري دانشگاه شهيد بهشتي و دفتر مشاركت زنان رياست جمهوري انجام شد كه البته جامعه آماري آن شهر تهران بود.
ورود خانه‌داري به محاسبات اقتصادي و آماري
به گفته معاون زنان و خانواده رئيس‌جمهور براساس گزارش‌هايي در سال 90 از ميان زنان 10 سال سن به بالاي كشور، 10 درصد شاغل، 6/2 درصد بيكار در جست‌وجوي كار، 1/20 درصد محصل،5/2درصد داراي درآمد بدون كار و 61 درصد خانه‌دار بودند. بر اين اساس 87 درصد از زنان كشور به لحاظ اقتصادي غيرشاغل محسوب مي‌شدند. مولاوردي با بيان اينكه برنامه ششم توسعه در حالي در حال نگرش است كه كشور درگير بحران‌هاي خاصي از جمله بحران‌هاي زيست‌محيطي و آب است، گفت: سمت و سوي برنامه ششم به سمت حل اين بحران‌هاست و در اين ميان بايد تبيين كرد كه نقش زنان در مقابله با اين بحران‌هاي خاص چگونه باشد. بايد كمك كنيم اين نقش به درستي تبيين شود، چراكه قطعاً زنان به عنوان مادران نقش قابل‌توجهي براي مديريت بحران‌هاي زيست‌محيطي و آب برعهده دارند. معاون رئيس‌جمهور در امور زنان و خانواده تأكيد كرد: 70 درصد كشاورزي به عهده زنان است اما زماني كه مأموران سرشماري مراجعه مي‌كنند آنان خود را بيكار قلمداد مي‌كنند، زنان خانه‌دار نيز همين‌گونه هستند و بايد در محاسبات اقتصادي و آماري به آنها توجه شود.
خانه‌داري هنري بي‌جايگزين
رهبر فرزانه انقلاب نيز خانه‌داري را يك هنر مي‌دانند؛ اينكه يك زن بتواند با تمام چالش‌هايي كه ممكن است بر سر راهش قرار بگيرد، محيط خانه را گرم و صميمي نگه دارد و آرامش را بر فضاي خانه حاكم كند، هنري بزرگ و يك جهادي واقعي است كه شعبه‌اي از جهاد اكبر و جهاد با نفس محسوب مي‌شود. رهبر انقلاب يكي از شروطي را كه به عنوان جواز حضور زنان در صحنه فعاليت‌هاي اجتماعي مطرح مي‌كنند، ايفاي نقش مادري و همسري و كدبانوگري خانم‌ها در خانه است. وقتي مادري به نقش‌هاي زنان اضافه مي‌شود، مسئوليت و تعهد آنان بسيار گسترده‌تر و متعالي‌تر مي‌شود. فقط و فقط مادر است كه وظيفه خطير تربيت فرزند را به عهده دارد. در برابر، اما براي انجام يك شغل ممكن است دهها نفر آمادگي داشته باشند چون يك شغل تعريف شده هر قدر هم مهم و تأثيرگذار باشد منحصر به فرد نيست.
اما و اگرهاي ارزشگذاري خانه‌داری
اگرچه ارزشگذاري كار خانه ميتواند شأن اجتماعي و اعتبار 18 ميليون زن خانه‌دار را ارتقا دهد و اگر به بحث بيمه زنان خانه‌دار گره بخورد گام مؤثري در تأمين آتيه اين زنان به شمار مي‌رود اما ساز و كارهاي اجرايي اين موضوع نيز يكي از مباحث مهمي است كه چگونگي آن ميتواند بر فضاي خانواده اثر بگذارد. مطابق دستورات دين اسلام زن وظيفه ندارد خدمت خانه را انجام دهد و غذا تهيه كند و نظافت و مانند آن را انجام دهد، مگر به ميل خود و اگر مرد او را مجبور به اين كارها نمايد زن مىتواند حق‌الزحمه خود را در برابر اين كارها از او بگيرد. از سوي ديگر بر اساس روايات جهاد زن انجام كار خانه و شوهرداري است. در واقع در دين مبين اسلام از يك سو بر ارزش كار زن در خانه تأكيد شده و از سوي ديگر با ارزشگذاري الهي اين كار جايگاه والايي براي زنان خانه‌دار ترسيم شده است. بنابراين ارزشگذاري اقتصادي كار خانگي داوطلبانه زنان نبايد مانع از در نظر گرفتن ارزش‌هاي معنوي تربيت فرزند و فراهم آوردن محيطي سالم، پويا و بانشاط براي حيات يك خانواده و ثمرات آن براي جامعه شود. از سوي ديگر بايد مشخص شود قرار است چه كسي ارزش اقتصادي كار خانه زنان را بپردازد. با واگذاري اين مهم به دولت دوباره بيمه زنان خانه‌دار به ديوار بسته بروكراسي و موانع بودجه‌اي بر‌مي‌خورد و واگذاري اين امر به همسر خانواده هم ميتواند تبعاتي را در محيط خانواده موجب شود.