هدف اصلی از اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها که باید در طول 5 سال تمام فازهای آن اجرایی شود، نزدیک کردن قیمت حامل‌های انرژی به نرخ حقیقی خود است که به این ترتیب هرسال بخشی از این قانون اجرایی شده است.
این در حالی است که براساس قانون هدفمندسازی یارانه‌ها هرسال باید ۲۰درصد قیمت حامل‌های انرژی به نرخ حقیقی خود ( فوب خلیج‌فارس) نزدیک شود. در ابتدای روند اجرای چنین قانونی، پیش‌بینی می‌شد که بر اساس اصول اقتصادی، افزایش نرخ حامل‌های انرژی موجب کاهش حجم تقاضا و مصرف شود درحالی‌که چنین روندی تنها در روزهای نخست اجرایی شدن قانون هدفمندسازی یارانه‌ها رخ داد و طولی نکشید که حجم مصرف به روند سابق خود بازگشت! لازم به یادآوری است که افزایش قیمت، نوع و روش مصرف حامل‌های انرژی می‌تواند بر حجم مصرف تاثیرگذار باشد، اما کاهش حجم مصرف اگر به درستی مدیریت نشود بی‌شک موجب آسیب‌رسانی به سایر بخش‌های اقتصاد شده و نه‌تنها مثمر نخواهد بود بلکه هزینه‌های کلانی را برای دولت در سایر بخش‌های نظام اقتصادی به وجود می‌آورد.
هدفمندی یارانه‌ها به شکلی که امروزه در ایران رواج دارد، موجب دامن زدن به رشد نرخ تورم و بالارفتن مصرف‌گرایی شده است در حالی که بسیاری از بخش‌های صنعت و تولید به دلیل نبود یارانه و حمایت دولت به سختی به فعالیت خود ادامه می‌دهند. در کل به جرات می‌توان گفت که هدفمندی یارانه‌ها آنطور که پیش‌بینی می‌شد، نتوانست بر شدت مصرف انرژی تاثیرگذار باشد.
در همین حال ارسلان فتحی‌پور، رییس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه بر اساس قانون قرار است که هدفمندسازی یارانه‌ها تا پایان برنامه پنجم توسعه به‌طور کامل انجام شود در گفت‌وگو با صمت گفت: کاهش نرخ یارانه‌ای که دولت برای حامل‌های انرژی در نظر گرفته بود، موجب شد تا میزان مصرف انرژی از سوی مردم کاهش یابد که مصداق این کاهش مصرف را می‌توان در کاهش حجم مصرف گاز طبیعی در کشور دانست. با نزدیک شدن نرخ گاز طبیعی به قیمت حقیقی خود، میزان مصرف در سراسر کشور به طور قابل توجهی کاهش یافت.
وی افزود: با افزایش قیمت حامل‌های انرژی انتظار می‌رود میزان تقاضا برای این سوخت‌های تجدیدناپذیر کاهش یابد. این کاهش تقاضا برای مدت کوتاهی رخ داد، اما طولی نکشید که به میزان سابق خود با کاهش اندک بازگشت. گفتنی است که آمارهای موجود نشان از کاهش مصرف عمومی جامعه دارد به این ترتیب در بسیاری از موارد افراد به بهانه کاهش هزینه‌های خود ترجیح می‌دهند انرژی کمتری (آب، برق، گاز، بنزین و...) را به مصرف برسانند. در این میان نباید از اقشار ضعیف جامعه که به‌طور جد توانایی پرداخت نرخ حقیقی انرژی را ندارند، غافل شد.
فتحی‌پور با تاکید بر اینکه باید تمهیداتی به‌منظور حمایت از اقشار کم درآمد جامعه بیندیشیم، تصریح کرد: با در نظر گرفتن اینکه نرخ حامل‌های انرژی به قیمت حقیقی خود برسد، بسیاری از اقشار نیازمند جامعه به‌ویژه در روستاها، قادر به پرداخت هزینه‌های مصرفی خود نبوده و به این طریق هزینه‌ای مضاعف برای دولت به وجود می‌آید.
این نماینده مجلس نهم اظهار کرد: هدفمندسازی یارانه‌ها به‌تنهایی نمی‌تواند موجب کاهش میزان مصرف انرژی شود. وقوع دائمی چنین روندی (کاهش مصرف انرژی) نیازمند فرهنگ‌سازی و همکاری میان بخش‌های گوناگون جامعه و نظام اقتصادی به‌ویژه در زمینه ساختمان‌سازی است.
وی تاکید کرد: در حال‌حاضر صنایع کشور با استفاده از ابزارآلات و تجهیزات قدیمی به فعالیت می‌پردازند. گفتنی است که ابزارآلات قدیمی به علت استاندارد نبودن برای انجام فعالیت‌های خود به انرژی بیشتری نیاز دارند. به این ترتیب حجم مصرف بالا خواهد رفت. بر اساس مفاد موجود در قانون هدفمندی یارانه‌ها، ۳۰درصد از حجم هدفمندی یارانه‌ها باید به بخش تولید اختصاص یابد تا این بخش جانی دوباره بگیرد در حالی که تاکنون چنین اقدامی انجام نشده است.
در ادامه حسین امیری‌خامکانی، سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه افزایش قیمت حامل‌های انرژی، یکی از راهکارهای کنترل حجم مصرف است به صمت گفت: بی‌شک افزایش نرخ حامل‌های انرژی موجب کاهش تقاضا خواهد شد، چنانچه با هدفمند کردن یارانه‌ها در وهله نخست شاهد کاهش شاخص تقاضا به‌ویژه برای بنزین بودیم.
وی افزود: رعایت چنین اصلی (افزایش قیمت=کاهش تقاضا) همواره درست بوده است اما در شرایطی که ارزش پول رایج کشور به دلایل گوناگون تنزل یافت، دوباره روند مصرفی سابق انرژی بازگشت. این در حالی است که افزایش نرخ حامل‌های انرژی به‌تنهایی نمی‌تواند بر میزان کاهش حجم مصرف انرژی تاثیرگذار باشد بلکه باید زیرساخت‌های حمل‌ونقلی، عمرانی و ساختمانی کشور نیز همزمان با هدفمندی نرخ حامل‌های انرژی اصلاح شده و بهبود یابد.
بر اساس این گزارش می‌توان گفت که هدفمندی یارانه‌ها به تنهایی نمی‌تواند بر کاهش شدت مصرف انرژی تاثیرگذار باشد. به عبارت دیگر باید زیرساخت‌های مساعد برای اجرایی شدن و تبعات هدفمندی یارانه‌ها را فراهم و سپس عمل کرد. البته قانون هدفمندی یارانه‌ها باید در بلندمدت اجرا شود تا نتایج آن مشاهده شود.