اين روزها روزهای پرالتهاب و حساسی در تاريخ ديپلماسی كشور و حتي جهان است. مقامات و ديپلماتهای ارشد 6 قدرت جهانی بههمراه تيم مذاكرهكننده ايران به رياست محمدجواد ظريف، از معماران ديپلماسي نوين كشورمان در وين حضور دارند تا بلكه بتوانند يكي از منحصر به فردترين مذاكرات را در سطح روابط بينالملل به نتيجه برسانند. با به نتيجه رسيدن اين مذاكرات نه تنها فصل نويني در سياست خارجي كشور گشوده خواهد شد كه ميتواند سنگ بنايي باشد براي تامين حداكثري منافع ملي در سالهاي آتي، حتي ميتواند دروازهيي باشد براي گشايش در برخي مشكلات و نابسامانيهاي داخلي كه گريبان اقتصاد تحريم شده كشور را گرفته است.
اين روزها اخبار و گمانهزنيهاي فراواني از وين به گوش ميرسد و چشم نه تنها ايران كه جامعه بينالملل نيز به پايتخت اتريش دوخته شده است تا عاقبت اين ماراتن نفسگير ديپلماتيك مشخص شود. اگر بخواهيم به روند مذاكرت دقيق شويم، ميتوان گفت كه اين همه رفتوآمد و چانهزني و مذاكرات فشرده براي اين نبوده كه به شكست منجر شود. مگر در عالم سياست منطقي به نظر ميرسد كه وزراي خارجه 6 قدرت جهاني كه براي ملاقات با هر يك از آنها بايد ماهها در انتظار ماند و وقت گرفت، دو سال فشرده را به اين مذاكرات اختصاص دهند و درست در واپسين لحظات اين بزنگاه تاريخي به اين همه تلاش و دستاورد پشت پا بزنند؟ اين مذاكرات و توافق محتمل اگرچه براي كشور ما ميتواند يك برگ برنده باشد، در مقابل براي غربيها هم ميتواند با منافع سرشاري همراه باشد. بر كسي پوشيده نيست كه قابليتهاي فرهنگي، اقتصادي، سياسي و ژئوپليتيك ايران ميتواند براي هر بازيگري كه در پي منافع برد– برد است محصوركننده باشد. جان كلام اينكه باتوجه به قرائن موجود در مسير و روندي كه در مذاكرات پيموده شده و ميشود، بعيد بهنظر ميرسد كه اندك اختلافات باقي مانده سبب ساز شكست مذاكرات شود. هر چند در دنياي پر رمز و راز سياست گاه منطق جمعي و عرف رايج خلاف مسير رودخانه را شنا ميكند و هيچ چيز در اين عالم و علم از قطعيت برخوردار نيست.
توافق تاريخي در پايان هفته
شبكه تلويزيوني يورونيوز باتوجه به نزديك شدن به پايان مهلت اضافه تمديد شده مذاكرات هستهيي ايران با گروه 1+5 در وين گفت برخي مسائل حل نشده ميتواند زمان مذاكرات را طولانيتر كند. خبرنگار اين شبكه تلويزيوني از هتل كوبورگ، محل مذاكرات هستهيي ايران و گروه 1+5 در وين گزارش داد: با آمدن وزراي خارجه كشورهاي درگير در اين مذاكرات به وين، فضاي چانهزنيهاي هستهيي داغتر از قبل شده است. اين چانهزنيها بهخصوص در روزهاي پاياني باقي مانده تا مهلت تعيين شده همچنان ادامه خواهد داشت.
به گزارش ايرنا اين شبكه خبری در ادامه افزود: مذاكرهكنندگان از پيشرفتهاي چشمگير خبر ميدهند، اما در عين حال تاكيد ميكنند برخي پرسشهاي بيپاسخ و مسائل حل نشده بسياري باقي مانده است كه ميتواند زمان مذاكرات را طولانيتر كند.
اين درحالي است كه روزگذشته محمدجواد ظريف وزير خارجه كشورمان از وجود برخي اختلافات در مذاكرات خبر داده و از مردم خواست دعا كنند كه هر چه بر صلاح كشور و مردم است مقدر شود. همچنين وانگ يي وزير خارجه چين با اعلام اينكه مذاكرات در حال پيشرفت است، اعلام كرد ايران و امريكا در اين روزها بايد تصميمهاي سخت بگيرند و جان كري با بيان اينكه هيچوقت تا اين حد به توافق نزديك نبودهايم اظهار داشت: اگر تصميمات سخت ظرف چند روز آينده گرفته شود، اين هفته به توافق دست مييابيم. وي پس از ديدار با ديگر وزراي امور خارجه 1+5 در پيامي در صفحه توييتر خود نوشت: با همكارانم در گروه 1+5 و اتحاديه اروپا براي گفتوگو و بررسي وضعيت مذاكرات هستهيي با ايران در وين ديدار كردم. انتظار ميرود اين رايزنيها تا پايان ضربالاجل هفت جولاي به يك توافق جامع نهايي درخصوص برنامه هستهيي ايران و چگونگي لغو تحريمها عليه اين كشور منجر شود.
بسيار به توافق نزديك هستيم
باتوجه به التهابات فراواني كه در واپسين زمانهاي باقي مانده تا اعلام نتيجه مذاكرات هستهيي باقي مانده است يك منبع آگاه ديپلماتيك كشورمان كه خواست نامش فاش نشود، گفت: پيشرفت در ضميمه فني بر جام 70درصد و برخي ضميمههاي ديگر تا 90درصد بوده است. اين منبع ديپلماتيك در واكنش به صحبتهاي جان كري وزير خارجه امريكا گفت: صحبتهاي آقاي كري چندان منفي نبوده است و در برخي موارد مشكلات جدي باقي مانده است. به گزارش ايرنا، وي افزود: بحثهاي تندي بين ايران با طرف مقابل صورت گرفته است و مذاكرات نهايتا يا تا آخر شب چهارشنبه يا پنجشنبه صبح به طول خواهد انجاميد. همزمان با اظهارات اين مقام ايراني، فدريكا موگريني مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا در بدو ورود به وين در جمع خبرنگاران گفت: ما در كيلومترهاي پاياني اين ماراتن هستيم و شرايط براي رسيدن به توافق مهياست. گفتوگوهاي فشردهيي دو طرف داشته و ما بسيار به يك توافق نزديك هستيم. فضاي مذاكرات مثبت و خوب است و من اراده و نيت سياسي را در طرفها براي رسيدن به توافق همچنان ميبينم. وي تاكيد كرد: نكته مهم اين است كه البته هنوز برخي موضوعات فني وجود دارد كه بايد روي آن كار كنيم.
آلمانيها چشم انتظار لغو تحريمها
همزمان با گمانهزنيهاي زيادي كه همگي آنها از بهنتيجه رسيدن مذاكرات در اواخر هفته جاري خبر ميدهد، رويترز در گزارشي بااشاره به احتمال حصول توافق هستهيي ميان ايران و گروه 1+5 كه لغو تحريمها را در پي خواهد داشت، نوشت: صادركنندگان آلماني چشم انتظار قراردادهاي پرسود پس از تحريمهاي ايران هستند. رويترز مينويسد: آلمان برخلاف انگليس و روسيه هيچگاه سوابق امپرياليستي در منطقه نداشته است و اين امر سبب شده تا اين كشور به يك همپيمان دوست داشتني تبديل شود. بسياري از صادركنندگان آلماني در انتظار قراردادهاي پرسود پس از لغو تحريمها عليه ايران به سر ميبرند كه پس از حصول يك توافق هستهيي با تهران ممكن خواهد شد. با اين حال، اغلب مديران شركتهاي آلماني نسبت به منافعشان در ايران محتاط هستند، چون نگران محدوديتهايي هستند كه امريكا بيش از اروپا براي روابط تجاري با ايران قرار داده است. بهعنوان مثال سخنگوي شركت زيمنس گفت كه پيش از هرگونه اقدامي در انتظار نتيجه مذاكرات هستهيي تا پايان هفته جاري هستند و اگر تغييري ايجاد شود، آنها وارد عمل خواهند شد. اين مساله براي سياستمداران آلمان نيز امري ناخوشايند است چون مجبورند به تحريمها عليه ايران ادامه دهند، درحالي كه اين كار براي صنعت آلمان سودمند نخواهد بود.
يك منبع نزديك به دولت آلمان در اين باره گفت كه آلمان بر سر يك دو راهي قرار دارد. صنعت اين كشور مشتاق حضور در ايران است اما نگران است كه اگر بخواهد منتظر بماند، فرانسويها يا حتي امريكاييها پيش از آنها بتوانند وارد بازار ايران شوند. مارتين هرنكنچت، رييس يك شركت بزرگ تجهيزات حفاري در جنوب آلمان كه خود را به دقت براي روز بازگشايي تجارت با ايران آماده ميكند، گفت: اما اگر آنها اكنون وارد شوند، ايرانيها ممكن است بدانند كه ديگر نيازي به توافق ندارند چون تحريمها حتي بدون توافق هم در حال از هم پاشيدن است.