بيكاری به يكي از بزرگ‌ترين دغدغه‌های حال حاضر جوانان ايراني و خانواده‌هايشان بدل شده است. جواناني كه در بهترين روزهای زندگي، خودشان را به آب و آتش زدند تا در كنكور سراسري با كسب رتبه خوب و حضور در يك دانشگاه معتبر، به قول بزرگ‌تر‌ها آينده‌شان را تضمين كنند. غافل از آنكه بعد از فارغ‌التحصيلي در سطوح مختلف علمي و با در دست داشتن انواع مدارك بايد يك جفت كفش فولادين بپوشند و با يك بطري نوشيدني گل گاوزبان راهي مراكز كاريابي شوند تا بلكه بخش كوچكي از آن آينده‌يي را كه براي خود متصور بودند، محقق سازند. دولت نيز بر اين واقعيت تلخ اذعان دارد. پرند مشاور وزير تعاون، كار و رفاه اجتماعي نرخ بيكاري فارغ‌التحصيلان در كشور را 18.9درصد اعلام كرده است.
به گزارش تعادل، براي حل اين بحران دولت و به ويژه معاونت علمي رياست‌جمهوري چاره‌يي انديشيده‌اند. شركت‌ها و موسسات و تعاوني‌هاي دانش‌بنيان مي‌توانند گزينه مناسبي باشند. به عبارت ديگر تعاوني‌هاي دانش‌بنيان براي كاربردي كردن يافته‌هاي نخبگان و تبديل دانش به ثروت شكل گرفته‌اند. وظيفه اصلي اين شركت‌ها تبديل علم به محصول است و در اين راه تعاوني مزيت‌هايي براي اين شركت‌ها داشته و حمايت‌هاي مناسبي از آنان مي‌كند تا به اين شيوه بخش تعاون نيز در حل بحران اشتغال به ويژه فارغ‌التحصيلان بيكار سهم قابل توجهي داشته باشد.
مهم‌ترين بخشي كه مي‌تواند يك شكوفايي پايدار را به وجود بياورد، توليد است. به‌خصوص آن بخشي از اقتصاد توليدي‌اي كه متكي به دانش و علم است. فعاليتي كه هم توليدي، هم علمي و هم اقتصادي است، دانش‌بنيان است. نخبگان و فرهيختگان حوزه‌هاي مختلف تخصصي به عنوان منابع ارزشمندي از دانش و تجارت پرورش يافته، سرمايه عظيم انساني را تشكيل مي‌دهند كه در صورت هدايت سازمان‌يافته اين تجارب تراكم يافته مي‌توانند نقش مهمي در ارتقا و توسعه آن بخش داشته باشند. در اين ميان استفاده از ظرفيت تعاوني‌هاي نخبگان مي‌تواند راه تبديل ايده به ثروت را سهولت بخشد.
وضعيت شركت‌هاي تعاوني دانش‌بنيان
شركت‌هاي تعاوني دانش‌بنيان به طور عمده در فعاليت‌هاي خدماتي، صنعتي و كشاورزي تشكيل شده‌اند. تعداد تعاوني‌هاي فعال دانش‌بنيان براساس اطلاعات موجود در سامانه‌هاي آماري وزارت متبوع تا پايان سال93، تعداد 460 شركت تعاوني با عضويت 3هزار و 879 نفر و اشتغالزايي 7هزار و 196نفر است. سرمايه ثبتي اين شركت‌ها حدود 55ميليارد ريال است. عمده شركت‌هاي تعاوني كه تحت عنوان دانش‌بنيان به ثبت رسيده‌اند، شركت‌هايي هستند كه براساس دستورالعمل اوليه يعني شركت‌هايي كه حداقل 51درصد اعضاي آن را فارغ‌التحصيلان دانشگاهي تشكيل مي‌دهند، تشكيل شده‌اند و با توجه به آيين‌نامه تشخيص و ارزيابي شركت‌هاي دانش‌بنيان و لزوم احراز شرايط عمومي و اختصاصي، بسياري از تعاوني‌هاي فوق، تعاوني‌هاي موصوف درصدد اخذ تاييديه كارگروه تشخيص و ارزيابي شركت‌هاي دانش‌بنيان و نظارت بر اجرا بوده و بيش از 80شركت تعاوني موفق به اخذ تاييديه شده‌اند.
بروكراسي مانع حركت رو به جلو
سكينه زارعي رييس هيات مديره تعاوني دانش‌بنيان صدرا و صنم نيز در گفت‌وگوي تلفني با «تعادل» اشاره مي‌كند: از سال 1391 كه شركت تعاوني خود را ثبت كرده است و ضمن كارآفريني براي 9 نفر در حوزه ساخت روبات‌هاي صنعتي و اتوماسيون صنعتي فعاليت مي‌كند. اين بانوي كارآفرين ضمن انتقاد از پيچ و خم‌هاي اداري افزود: پس از آنكه به واسطه ثبت چندين اختراع به عضويت پارك علم و فناوري درآمدم و نمونه اوليه را توليد كردم دوباره از سوي مسوولان در كارگروه‌هاي مختلف مورد بازبيني قرار گرفته‌ام تا دانش‌بنيان بودن فعاليتم را براي چندمين‌بار ثابت كنم.
رييس هيات مديره تعاوني دانش بنيان صدرا و صنم در ادامه ضمن انتقاد از بروكراسي طاقت‌فرساي اين حوزه اظهار داشت: هر روز با لايه‌ها و موانع بزرگ‌تري مواجه مي‌شويم. به عبارت ديگر بعد از كسب گواهي ثبت اختراع و با در دست داشتن نامه اولويت سرمايه‌گذاري از وزارت صنعت، معدن و تجارت باز هم نتوانسته‌ام طرح‌هاي ناتمام خود را به سرانجام برسانم. در اين ميان بخش تعاون به ويژه بانك توسعه تعاون نيز با وجود وعده‌هاي مكرر هيچ‌گونه حمايت مالي از ما نداشتند. در واقع با اين ذهنيت نوع مالكيت تعاوني را انتخاب كردم كه گمان مي‌كردم در اين حوزه مشكلات كمتر و رسيدگي‌ها بيشتر است در حالي كه اين‌گونه نبود و ما همچنان در حال برداشتن گام‌هاي اوليه هستيم و چندان حركت رو به جلويي نداشته‌ايم. وي بنياد ملي نخبگان و حمايت‌هاي آنان از شركت‌ها و تعاوني‌هاي
دانش‌بنيان را همچون كارت‌هاي صدآفرين دانست كه تنها نمود تشويقي دارند.