هر سال ده‌ها میلیون زائر به مشهد سفر می‌کنند و در بازگشت برای دوستان و بستگان خود سوغات می‌برند. معاون سازمان میراث فرهنگی می‌گوید بخش بزرگی از سوغات مشهد را محصولات چینی و کالای قاچاق تشکیل می‌دهند.
به گفته‌ی معاون صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، اغلب کالاهای زیارتی در بازارهای ایران "از مجاری غیرقانونی، غیررسمی و غیرشفاف" وارد می‌شوند و نهادهای مسئول در برخورد با این پدیده اهمال می‌کنند.
روز جمعه 5 تیرماه، بهمن نامورمطلق نوشت: «متاسفانه سهم ایران از بازار زیارتی در حوزه صنایع دستی تنها پنج درصد است و هم اکنون این بازار در اختیار سایر کشورها نظیر چین قرار دارد.»
معاون سازمان میراث فرهنگی سهم ایران را در تولید و عرضه "کالاهایی مانند تسبیح، سجاده، انگشتر، صنایع دستی و تزئینات داخلی" ناچیز خوانده و می‌افزاید، بازار زیارتی در اختیار کالاهای خارجی است.
تسبیح و جانماز چینی
شهریور ماه گذشته خبری در رسانه‌های داخلی و خارجی منتشر شد که بر مبنای آن چینی‌ها در سال 500 میلیارد تومان از فروش مهر و تسبیح و جانماز در ایران درآمد دارند.
از آنجا که بخش بزرگی از کالاهای خارجی در بازار ایران از طریق قاچاق وارد کشور می‌شود تعیین دقیق گردش مالی این تجارت ساده نیست.از سوی دیگر دنبال کردن رد کالاهایی که قانونی به کشور وارد می‌شود نیز دشوار است؛ برخی از این کالاها مانند جانماز و سنگ قبر می‌توانند با نام‌های دیگری نظیر فرش ماشینی و سنگ‌تزئینی وارد شده باشند.با این همه فهرست کالاهای وارداتی از چین نشان می‌دهد که این کالاها از شلاق و سیم‌خاردار تا سنجاق سر و سیر را در برمی‌گیرد.
بهمن نامورمطلق به خبرگزاری مهر گفته است: «برایم جای سوال است که چه طور این همه کالای قاچاق در حوزه زیارتی وارد کشور و شهر مشهد مقدس شده است!»
پیامد قاچاق و واردات صنایع دستی
شمار زایران مشهد سالانه ۲۵ میلیون نفر برآورد می‌شود. نصرالله پژمانفر، نماینده مشهد در مجلس با اشاره به این آمار می‌گوید، این که چرا از این پتانسیل برای ایجاد اشتغال و درآمد پایدار به درستی بهره برده نشده "به طور حتم به نبود برنامه‌ریزی و غفلت مسئولان باز می‌گردد".
محمد حسن واحدی، معاون امور هماهنگی زائران استاندار خراسان رضوی در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر خاطر نشان کرد که بر اساس مطالعات انجام گرفته در طرح توسعه کمی و کیفی زیارت امام هشتم شیعیان "گردش مالی سوغات زائران حدود 500 میلیارد تومان برآورد شده که 70 درصد آن در اختیار محصولات کشور چین قرار دارد".
بنابر این گزارش بیش از 20 هزار هنرمند و صنعت‌گر در 100 رشته هنری در استان خراسان رضوی مشغول به کار هستند که با افزایش واردات کالاهای چینی امنیت شغلی بسیاری از آنها به خطر افتاده است.
معاون سازمان میراث فرهنگی نیز تصریح کرد که مطابق بررسی‌های انجام شده هر صد میلیارد تومان کالای قاچاق در حوزه صنایع دستی می‌تواند نابودی ۱۰ هزار فرصت شغلی را در پی داشته باشد.نامورمطلق ادامه وضعیت کنونی در بازار صنایع دستی را "فاجعه" خوانده است. فرهاد فزونی، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی هفته گذشته به خبرآنلاین گفت: «براساس آمارهای رسمی سالانه ۳۰ میلیارد دلار جنس قاچاق وارد ایران می‌شود.»
در بندرهای ایران بیشترین کالاهای مصرفی از چین وارد می‌شود .