در دهه 60 ، هر از گاهي از ميدان امام پياده به سوی حجره مرحوم پدرم در سراي امير بازار بزرگ مي‌رفتم. دو بار در خيابان ناصرخسرو شاهد گران‌فروشاني بودم که درازکش شلاق می‌خوردند.
مطالعه بخشنامه کنترل قيمت هاي معاون اول، تصوير آن صحنه‌هاي هولناک را بار ديگر در مقابل چشمانم زنده کرد. فرود آن شلاق‌ها و صدور اين بخشنامه‌ها، هر دو به‌معناي ناديده‌گرفتن کامل امکانات علمي به‌نام «علم اقتصاد» است. آيا به‌راستي دولت يازدهم معتقد است با قانون تعزيرات، مي‌توان «تورم» را کنترل کرد؟ يا برعکس، مانعي در ادامه مسير حرکت منطقي دولت در کاهش نرخ تورم از 40 به 15درصد فعلي خواهد بود؟ اميد بر اين بود يکي از عمده‌ترين دلايل کنترل تورم در دولت، آن بوده باشد که از کنترل قيمت‌ها بپرهيزد، چرا که نتيجه غيرقابل‌اجتناب تورم بالا، اقدام پوپوليستي کنترل قيمت است؛ دارويي که غالبا از خود بيماري کشنده‌تر است. چرا راه دور برويم. مسيري را که دولت يازدهم ظرف 1.5سال اخير پيموده است، با مسيري مقايسه کنيم که دولت پوپوليستي ونزوئلا طي همين مدت طي کرد تا درستي يکي از اين دو روش روشن شود.
دولت ونزوئلا از آخرين کشورهايي است که سخت کوشيد و کاملا شکست خورد که «تورم» را با اعمال روش‌هاي کنترل قيمت، درمان کند. اگر ده‌ها مثال از تجربه‌هاي همين عصر جمهوري اسلامي ايران و دولت‌هايي که معاون‌اول در آنها خدمت کرده است، کفايت نمي‌کند؛ اگر صدها مثال از تجربه‌هاي کشورهاي درحال‌توسعه در قرن اخير کفايت نمي‌کند؛ اگر تجربه ناکارآمد کنترل پاره‌اي قيمت‌ها در جنگ جهاني اول و تجربه ناکارآمد کنترل جامع قيمت‌ها در جنگ جهاني دوم در اروپا کفايت نمي‌کند.
به‌جاي کاهش تورم، کنترل قيمت‌ها، پيچيدگي‌هاي تازه‌اي براي بيماري تورم به‌همراه مي‌آورد، بيماري‌هايي چون بازار سياه، کمبودهايي که حاکي از ضايعات است و سوء‌تخصيص منابع حاصل از خود کنترل قيمت‌ها. به‌جاي حذف کمبودها، کنترل قيمت‌ها خود باعث کمبود يا بدترشدن وضع مي‌شود. باوجود اين آموزه‌هاي تاريخي، با انتشار اين بخشنامه، ظاهرا دولت يازدهم بر اين اعتقاد است که با کنترل قيمت‌ها، مي‌توان تورم را کنترل کرد. تجربه تاريخي در اين حوزه، آن چنان روشن است که اين اقدام دولت يازدهم در برخورد اول، باورنکردني و حتي اشتباه مطبوعاتي تلقي مي‌شد.
حتي اگر عامه مردم، امروز هنوز بر اين عقيده باشند که قيمت کالاها و خدمات بايد توسط دولت کنترل شود، وظيفه دولت يازدهم روشن‌کردن اين واقعيت براي رأي‌دهندگان است که کنترل قيمت‌ها حتي در ميان‌مدت، کمکي به کاهش نرخ تورم نمي‌کند، نه اينکه خود دولت با اقدامي پوپوليستي، بر اين باور مردم دامن زند که کنترل قيمت‌ها، تورم را کنترل مي‌کند.
حسين عبده تبريزی