انتخابات هيات‌رييسه اتاق بازرگاني تهران درحالي برگزار شد كه يحيي آل‌اسحاق پس از دو دوره متوالي رياست بر اتاق تهران صندلي خود را به مسعود خوانساري واگذار كرد. از قبل انتخابات هيات‌رييسه اتاق تهران نيز شنيده‌ها حاكي از اين بود كه يحيي آل‌اسحاق در اين دوره در انتخابات رياست اتاق تهران شركت نخواهد كرد و احتمال حضور وي در انتخابات رياست اتاق ايران احتمال بيشتري دارد. اما درحالي انتخابات هيات‌رييسه اتاق ايران در خرداد برگزار مي‌شود كه به‌نظر مي‌رسد قرار است چهار كانديداي اصلي براي اين انتخابات با يكديگر رقابت كنند؛ يحيي آل‌اسحاق، غلامحسين شافعي، پدرام سلطاني و محسن جلال‌پور.
شافعي در دوره هفتم با رفتن محمد نهاونديان، رييس سابق اتاق بازرگاني ايران در رقابتي با مسعود خوانساري پيروز شد و بر كرسي رياست اتاق ايران نشست. هرچند وي پيش از اين اعلام كرده بود در دوره هشتم نمي‌خواهد رييس اتاق ايران شود اما گمانه‌زني‌ها حاكي از اين است كه وي رقيب اصلي يحيي آل‌اسحاق در انتخابات رياست اتاق ايران خواهد بود. اكنون سوال اصلي اين است كه رييس آينده اتاق بازرگاني ايران بايد چه ويژگي داشته باشد تا بتواند اتاقي كارآمد نسبت به دوره‌هاي پيشين داشته باشد.
نامزدها چه كساني خواهند بود؟
مرد كراواتي جواني كه مي‌گويند از مردان اصلي ائتلاف بزرگ فردا بود و توانست اين ائتلاف را به پيروزي بزرگ در انتخابات اتاق سرمايه‌داران هدايت كند، با يك خبرنگار به شهر كتاب مركزي مي‌رود، چاي و كيك مي‌خورد و از آرزويش براي رياست بر اتاق بازرگاني، صنايع و معادن صحبت مي‌كند. آيا پدرام سلطاني اين مرد كراواتي براي رياست اتاق سرمايه‌داران پذيرفته مي‌شود؟ هنوز چيزي مشخص نيست.
از طرف ديگر يك تكنوكرات قديمي وابسته به سنتي‌ترين حزب اصولگراي ايران به‌نام موتلفه كه سال‌هاي زيادي رياست اتاق تهران را در دست داشت و اكنون به يك عضو عادي تبديل شده هنوز اميدوار است در بده– بستان‌هاي سياسي در سطوح گوناگون و در مراكز مختلف بتواند رييس اتاق سرمايه‌داران شود. آيا اعضاي هيات نمايندگان اتاق‌هاي سراسر كشور راضي مي‌شوند به فردي كه نتوانست راي بازرگانان تهراني را به‌دست آورد، راي دهند. آيا اميدواري‌هاي يحيي آل‌اسحاق براي به بار نشستن گفت‌وگوهاي دور از چشم لباس عمل مي‌پوشد؟ در آن سوي گود اما از خطه خراسان نيز فردي وجود دارد كه برخلاف شايعه‌هاي ساخته و پرداخته شده روزهاي اخير، هنوز علاقه‌مند است منصب به دست آمده در سال۱۳۹۲ را حفظ كند.
غلامرضا شافعي، رييس فعلي اتاق ايران در دو سال گذشته خطاي فاحشي در رياست اتاق نداشته و مدارا و مهربان بوده و كمترين جابه‌جايي‌ها را در اتاق ايران انجام داده و با روساي اتاق‌هاي شهرستان‌ها نيز سازگار بوده است. شايد اما همين بردباري و فروتني شافعي كار دستش بدهد و بازرگانان و صاحبان كارخانه‌ها و معدن‌ها بخواهند نفر ديگري بيايد كه كمي جسورتر باشد.
محسن جلال‌پور، رييس با نفوذ اتاق كرمان و رييس سرمايه‌داران كرماني در استان كه در دوره اخير با استفاده از خلق‌وخوي آرامش نظر روساي اتاق شهرستان‌ها را جلب كرد و نايب‌رييس اتاق ايران شد نيز اگرچه هنوز كلمه‌يي نگفته اما از گوشه و كنار شنيده مي‌شود كه شايد او رييس اتاق هشتم شود.
او همشهري معاون اول رييس‌جمهور است، صادركننده بزرگ پسته است، رياست تشكل‌هاي اتاق بازرگاني ايران را دراختيار داشته و در جلب‌نظر اعضاي اتاق كامياب بوده است و اگر براي رقابت بيايد كم‌شانس‌تر از سه نفر ديگر نيست. بايد تا ۲۴خرداد كه گفته مي‌شود زمان انتخاب رياست اتاق ايران است منتظر هستند و ديد كه از ميان مرد كراواتي، موتلفه‌يي قديمي يا بازرگان همشهري معاون اول و رييس فعلي چه كسي رييس اتاق ايران مي‌شود؟
رييس تاثيرپذير و تاثيرگذار باشد
مهدي پورقاضي، عضو هيات نمايندگان اتاق تهران بر اين باور است كه رييس اتاق بايد نمادي از مجموعه خواسته‌هاي فعالان اقتصادي باشد. وي در گفت‌وگو با «تعادل» گفت: رييس بايد فردي باشد كه روابط بيروني را با مجموعه‌يي از تاثيرگذارها تبيين كند.
اين درحالي است كه تمام اين مجموعه روابط، بايد با روساي سه قوه، فعالان اقتصادي، نهادهاي تاثيرگذار، بانك مركزي و سيستم بانكي، نخبگان اقتصادي و مجموعه كساني كه در سرنوشت اقتصادي دخالت دارند به‌راحتي بتواند ارتباط برقرار كند.
پورقاضي در ادامه افزود: رييس اتاق آينده بايد كسي باشد كه هم بتواند تاثيرگذار و هم تاثيرپذير باشد و ازسوي ديگر بتواند در روابط تجاري بين‌المللي نقش اصلي را ايفا كند. وي در بازارهاي مرتبط، بايد زمينه‌ساز مبادلات اطلاعات و پشتوانه بخش خصوصي و هيات‌هايي كه قرار است به كشورهاي مختلف رفت‌وآمد دارند، باشد و شرايط را براي رشد و توسعه اقتصادي در مقاطع مختلف فراهم كند.
عضو هيات نمايندگان اتاق تهران بااشاره به برقراري تعامل كارآمد رييس با اعضا گفت: يكي از مهم‌ترين ويژگي‌هاي رييس مطلوب اتاق اين است كه با فعالان اقتصادي تعامل خوبي داشته و توانايي اين موضوع را داشته باشد كه پشتيبان و حامي حقوقي، اطلاعاتي و حل مشكلات بيمه و مالياتي اعضا باشد. نكته اصلي اين است فردي كه چنين توانايي‌هايي داشته باشد بدون شك مي‌تواند خدمات بسيار بهتري به اعضاي اتاق دهد، زيرا تمام اين مسايل براي اعضا ايجاد اعتماد خواهد كرد تا بتوانند براي يك تحول بزرگ اقتصادي آماده شوند. وي اظهار كرد: از ديدگاه من مهم‌ترين وظيفه كسي كه قرار است بر كرسي چهار ساله اتاق تهران تكيه بزند، حال كه دولت و كابينه آن اعلام آمادگي كرده‌اند كه اقتصاد را به بخش خصوصي واگذار كنند اين است كه بتوانند شرايط بين‌المللي و تعامل با بخش خصوصي ساير كشورها را فراهم كنند. دولت يازدهم همان‌طور كه خودش اعلام كرده تنها مي‌خواهد وظيفه سياست‌گذاري و پشتيباني را برعهده داشته باشد كه اميدواريم اين امر به‌زودي محقق شود و دولت تنها نقش حاكميتي خود را ايفا كند. دولت اگر حاكميتي باشد و از طرفي بخش خصوصي توانمندي لازم را دردسترس داشته باشد به‌راحتي مي‌تواند به روزهايي كه اقتصاد در آن بارورتر شود، بينديشد.
التزام عملي به تقويت بخش خصوصي
همچنين محمد اميرزاده، عضو هيات نمايندگان اتاق تهران درمورد ويژگي‌هاي رييس آينده اتاق ايران به «تعادل» گفت: در دوره‌هاي گذشته اتاق بازرگاني، فضاي اتاق بيشتر رييس محور بوده كه اين موضوع ناشي از دو موضوع مهم است. يكي از موضوعات مهم رييس محور بودن اتاق اين است كه در قوانين مصوب اتاق در شوراي اقتصاد، شوراي پول و اعتبار، شوراي خصوصي‌سازي و ساير شوراهاي ديگر كه بخش خصوصي در آن سهمي دارد اين رييس اتاق است كه فقط مي‌تواند در آن حضور پيدا كند كه از ديدگاه من يك نوع معضل به‌شمار مي‌رود. البته مي‌توان عنوان كرد كه اين مشكل قابل‌حل است، زيرا اگر رييس اتاق فردي باشد كه اهل مشورت باشد و اعتقاد راسخي به خرد‌جمعي داشته باشد و از پشتيباني كميسيون‌ها و صاحب‌نظران اقتصادي كمك بگيرد، مي‌تواند نماينده واقعي اتاق بازرگاني به حساب آيد. از ديدگاه من اگر رييس آينده چنين خاصيتي نداشته باشد به‌نوعي خودمحور خواهد بود.
متاسفانه اعضاي اتاق ايران در قالب كنفدراسيون عمل مي‌كنند و عمدتا در شهرستان‌ها فعال هستند و ماهانه يك بار مي‌توانند دور هم جمع شوند تا درخصوص موضوعات مهم صحبت كنند كه البته در چنين تجمعاتي نيز اين رييس اتاق است كه متكلم‌وحده به‌شمار مي‌آيد و عموما سخنراني‌ها و اعلام مواضع را ايشان نيز به‌عهده دارد كه همين موضوع نيز كمك بيشتري به خودمحور بودن و رييس‌محور بودن اتاق مي‌كند. اگرچه اعضاي هيات نمايندگان اتاق همه در حوزه خود استقلال نظر و راي دارند، اما مراجع تصميم‌گير و سه قوه مهم كشور بيشتر توجه آنان به خواسته‌هاي رييس اتاق است.
اميدواريم اين سنت هميشگي بشكند و هر فردي كه رياست اتاق را برعهده گرفت در شكستن تابوي انحصار رييس‌محور بودن پيشتاز باشد و اين امكان را به اعضا بدهد كه در تصميم‌گيري‌ها و تصميم‌سازي‌ها مشاركت داشته باشند.
نكته مهم ديگر اين است كه رييس اتاق بايد فعال بخش خصوصي باشد كه تجربه فعاليت مستمر در اداره بنگاه‌هاي بخش خصوصي را داشته باشد تا معني ضرر و زيان را درك كند و بداند بخش خصوصي با چه مشكلاتي دست و پنجه نرم مي‌كند. اعتقاد 100درصدي و التزام عملي به تقويت بخش خصوصي در اقتصاد ملي يكي ديگر از نكات قابل ذكر است. اين درحالي است كه سهم بخش خصوصي در اقتصاد سهم چنداني نيست و بايد به جايگاه اصلي خود برسد چراكه دولت آمادگي همكاري خود را با بخش خصوصي اعلام كرده و مي‌خواهد اين جايگاه را ارتقا دهد، اما نكته آخر، تعامل با دولت است و اينكه فردي باشد كه مورد پذيرش و احترام دولت و سه قوه به‌شمار آيد و هيچ‌گاه نبايد به‌دنبال منافع فردي خود باشد.