در روزهايي كه حال و هواي نوروز، ايرانيان را به تكاپوي عيدانه انداخته است، تيم مذاكرهكننده ايراني در جريان مذاكرات هستهيي در لوزان سوييس تلاش ميكند تا منافع ايران در گفتوگو با كشورهاي 1+5 را تامين كند. آخرين اخبار از لوزان حاكي از آن است كه از صبح روز گذشته مذاكرات وزيران خارجه ايران و امريكا با حضور هياتهاي مذاكرهكننده دو طرف در لوزان آغاز شده و دوطرف گفتوگوهاي فني و سياسي را با حضور صالحي- مونيز و معاونان پيگيري كردند. ظريف و كري قبل از مذاكرات لوزان در گفتوگوهاي رسانهيي هر كدام از پيشرفت چشمگير مذاكرات اظهار خوشحالي كرده و نسبت به رسيدن به توافق جامع پالسهاي اميدواركنندهيي را مطرح كردند. در همين زمينه وزير امور خارجه امريكا هم اذعان كرده كه اينك تنها پارهيي اختلافات سياسي و فني ميان طرفين باقيمانده كه حل اين امر نيازمند تصميمات سياسي طرفين است.
زمينهسازي براي رسيدن به تفاهم سياسي
در مذاكرات روز گذشته علياكبر صالحي و معاونان ظريف و نيز حسين فريدون، دستيار ويژه رييسجمهور حضور داشتند، ضمن اينكه وندي شرمن معاون كري و ارنست مونيز، وزير انرژي امريكا نيز بهعنوان تيم كارشناسي ابهامات فني و كارشناسي را بررسي ميكنند. در ادامه مذاكرات و پس از ملاقات دوجانبه با كري، محمدجواد ظريف بعدازظهر روز گذشته براي ديدار با همتايان اروپايياش در گروه 1+5 به ميزباني فدريكا موگريني رييس سياست خارجي اتحاديه اروپا راهي بروكسل شد تا هماهنگيهاي لازم با طرفهاي اروپايي انجام شود.
براساس پيشبينيها بهنظر ميرسد دو طرف تلاش دارند تا در اين دوره از مذاكرات شرايط را براي رسيدن به تفاهم سياسي و آغاز تدوين متن توافق جامع فراهم كنند. با اين حال همچنان اختلافات فني و سياسي ميان دو طرف بهطور كامل حل نشده است. سيدعباس عراقچي اخيرا در گفتوگويي اعلام كرده كه 11فروردين يعني بعد از پايان ماه مارس ميتوانيم اعلام كنيم كه به توافق جامع دست پيدا ميكنيم يا خير. از طرفي جان كري اخيرا گفته است كه مذاكرات اين هفته در لوزان از حساسيت بالايي برخوردار است.
اختلافات بيشتر سياسي است تا فني
جان كري قبل از آغاز ديدارهاي دوجانبه با ظريف در مصاحبه با فرستنده تلويزيوني «سيبياس» گفت كه هماكنون بيشتر اختلافات موجود براي رسيدن به توافق با ايران و تحقق اين قول كه برنامه هستهيي اين كشور صلحآميز است، سياسي هستند نه فني. به گزارش آسوشيتدپرس، وزير امور خارجه امريكا گفت بيشتر اختلافات تصميمات سياسي است كه بايد گرفته شود تا به دنيا ثابت شود برنامه اتمي صلحآميز است. او همچنين گفت ايران تاكنون به تعهداتش در همه بخشهاي توافق اوليهيي كه بيش از يك سال پيش حاصل شد، عمل كرده است. جان كري در آستانه آغاز دور جديد مذاكرات نسبت به روند مذاكرات ابراز خوشبيني كرده است و اعلام كرده كه رسيدن به توافق طي روزهاي آينده امكانپذير است.
توافق و نياز به تلاش بيشتر
هاموند بااشاره به اينكه ايران و 1+5 به پيشرفتهايي دست يافتهاند، اما دستيابي به توافق را نيازمند تلاش بيشتر دانست. به گزارش رويترز، فليپ هاموند، در حاشيه نشست وزيران خارجه اتحاديه اروپا در بروكسل گفت: هماكنون بيشتر از گذشته به يك توافق هستهيي نزديك شدهايم اما هنوز راه درازي تا دستيابي به يك توافق جامع مانده است. وزير خارجه انگليس تصريح كرد: موضوعاتي وجود دارد كه دو طرف درمورد آنها به پيشرفتهاي قابلتوجهي دست يافتهاند و در موضوعات ديگر هم هنوز پيشرفتي حاصل نشده است. هاموند ادامه داد: اما من فكر ميكنم درواقع حضور ما اينجا نشاندهنده تعهد دو طرف براي دستيابي به توافق هستهيي است.
رعايت همه خطوط قرمز توسط ايران
در ميان رسانههاي بينالمللي، واشنگتنپست كه اين روزها روي موضوع مذاكرات هستهيي متمركز شده است در گزارشي درمورد توافق هستهيي ايران نوشت: «كاخسفيد معتقد است كه رژيمصهيونيستي و جمهوريخواهان تنها خواستار رفع خطر برنامه هستهيي ايران با استفاده از گزينه نظامي هستند، اما اگر دو طرف موفق به دستيابي به يك توافق هستهيي نشوند، آيا استفاده از گزينه نظامي تنها گزينه پيش روي اوباما خواهد بود؟ ظاهرا خير.»
هنگامي كه در همين مورد از بن رادس، مشاور معاون امنيت ملي امريكا درمورد اينكه درصورت دستيابي به توافق با ايران، چگونه ميشود از دستيابي ايران به تسليحات هستهيي جلوگيري كرد، گفت: «درواقع نكته اينجاست كه همين گزينهيي كه ما امروز از آن براي جلوگيري از دستيابي ايران به تسليحات هستهيي استفاده ميكنيم 10 يا 15سال آينده براي رييسجمهور آتي امريكا نيز وجود خواهد داشت.»
باتوجه به اينكه تاسيسات هستهيي ايران در طول 10سال اخير گسترش يافته اما استفاده از منابع اطلاعاتي بههمراه صدور تحريمها و بازديد بازرسان آژانس از حركت ايران به سمت ساخت تسليحات هستهيي جلوگيري كرده است و بازرسان آژانس و نهادهاي اطلاعات غرب از سال2003 تاكنون نتوانستهاند در برنامه هستهيي ايران ابعاد نظامي را پيدا كنند. تاريخ نشان داده كه ايران تاكنون ضمن گسترش تاسيسات هستهيي و تعداد سانتريفيوژهاي خود، هيچ يك از خطوط قرمز مشخص شده توسط آژانس و غرب را ناديده نگرفته است.
دولت اوباما هماكنون معتقد است كه توافق با ايران تضمين محكمتري براي اطمينان از عدم حركت ايران به سمت ساخت تسليحات هستهيي در طول 10سال آينده است و براي امريكا نيز خطرات و هزينه كمتري دارد. به احتمال زياد در صورت دستيابي دو طرف به توافق هستهيي، اين توافق در رابطه ايران و امريكا در سالهاي آتي يا بازگشت امريكا به منطقه تروريستزده خاورميانه تاثير بسزايي خواهد داشت.