با ارزان شدن قيمت نفت خام و رسيدن آن به نصف قيمت در ابتداي سال 2015 بسياري از كارشناسان عرصه انرژي به اين مساله اعتقاد پيدا كردند كه با كاهش چشمگير قيمت نفت اين امكان وجود دارد كه انرژي‌هاي تجديدپذير با اين سوخت جايگزين شوند اما دلايلي وجود دارد كه اين اتفاق نخواهد افتاد. سایت بین المللی بلومبرگ در اين زمينه مي‌نويسد: «نفت ارزان شده، گاز هم همينطور. اما هيچ‌كدام مهم نيست. بهاي نفت خام از ماه جولاي تاكنون به نصف رسيده است. فقط پنج سال پيش چنين كاهش قيمتي در سوخت‌هاي فسيلي، صنعت انرژي‌هاي تجديدپذير را با ورشكستگي مواجه مي‌كرد.»
اينجا هفت دليل را مي‌گوييم كه نشان مي‌دهد حركت مردم به سمت انرژي‌هاي پاك تاثيري از نفت ارزان نخواهد پذيرفت.
1- خورشيد را نمي‌توان كشت
نفت براي ماشين‌هاست؛ انرژي‌هاي تجديدپذير براي برق هستند. اين دو اساسا نمي‌توانند با يكديگر رقابت كنند. نفت براي اينكه جاي برق را بگيرد خيلي گرانقيمت است؛ حتي با بهايي زير50 دلار هم به‌صرفه نيست. درعوض انرژي خورشيدي آنقدر ارزان است كه با زغال‌سنگ، گاز طبيعي، انرژي آب و انرژي هسته‌يي رقابت كند. درحال حاضر انرژي خورشيدي كه جديدترين انرژي است كه وارد بازار شده است، تنها يك درصد از برقي كه در بازارجهاني معامله مي‌شود را تامين مي‌كند. اما براساس اطلاعات به‌دست آمده از آژانس بين‌المللي انرژي تا سال 2015 انرژي خورشيدي به بزرگ‌ترين منبع انرژي جهان تبديل خواهد شد. تقاضا براي انرژي‌هاي خورشيدي آنقدر بالاست كه بزرگ‌ترين محدوديت براي نصب پنل‌هاي خورشيدي در اين سال در دسترس بودن اين پنل هاست.
جني چيس، تحليلگر ارشد انرژي خورشيدي در گفت‌وگو با آژانس اطلاعات انرژي بلومبرگ در لندن گفت: «اگر بخواهيد هم الان نمي‌توانيد خورشيد را بكشيد.»
2- بهاي برق همچنان سير صعودي دارد.
جدي‌ترين تهديد براي انرژي‌هاي تجديدپذير، نفت ارزان نيست بلكه برق ارزان است. در ايالات متحده امريكا فراواني گاز طبيعي، توليد برق را به شكل روزافزوني ارزان كرده است. پس چرا هنوز قيمت داخل قبض‌هاي برق درحال افزايش است؟
سوخت تنها عنصر تشكيل‌دهنده قبض برق نيست. مصرف‌كنندگان نيز براي اينكه برق را از نيروگاه‌ها و تاسيسات برق دريافت كنند مبلغي پرداخت مي‌كنند. طي سال‌هاي اخير اين قيمت‌ها افزايش شديدي داشته‌اند. براساس گزارش‌هاي منتشر شده از سوي ويشال شاه تحليلگر داچ بنك، سرمايه‌گذاري‌هاي سالانه در زمينه برق از سال 1980 چهار برابر شد و به 27ميليارد دلار در سال 2010 رسيد. اين امر منجر به افزايش قيمت در قبض‌ها شده است در نتيجه باعث شده سقف‌هايي با پنل‌هاي خورشيدي به نظر جذاب بيايند.
3- بهاي انرژي خورشيدي همچنان رو به كاهش است.
اگر نگاهي به نمودار مقايسه انرژي خورشيدي با سوخت‌هاي فسيلي بيندازيم به‌راحتي درك خواهيم كرد كه سرنوشت اين انرژي تا چه اندازه متفاوت است. اين يك فناوري است نه يك سوخت. به‌تدريج و با گذر زمان، كارايي انرژي‌هاي خورشيدي افزايش يافته و قيمت‌ها كاهش پيدا مي‌كنند. مايكل پارك، تحليلگر استنفورد سي برنشتين براي رابطه متناوب قيمت ميان انرژي خورشيدي و سوخت‌هاي فسيلي اصطلاحي را به‌كار مي‌برد: Terrordom هراس مردمي. نمودار مقايسه انرژي‌هاي مختلف، بهاي انرژي را از منابع مختلف از اواخر دهه 90ميلادي نشان مي‌دهد. خطي كه در منتهاي نمودار وجود دارد انرژي‌هاي خورشيدي را نشان مي‌دهد كه اخيرا با قيمت بالايي وارد بازار معاملاتي شده است اما قيمت ها با چنان شتابي درحال افت هستند كه به‌زودي بهاي انرژي خورشيدي از سوخت‌هاي فسيلي، زغال‌سنگ و گاز طبيعي هم كمتر خواهد شد. در برخي كشورها نفت و انرژي خورشيدي مستقيما با يكديگر رقابت مي‌كنند؛ نفت شانسي ندارد.
نكته قابل توجه: دوبي كه غني از نفت است، هدف خود براي انرژي خورشيدي در سال 2030 را سه برابر كرد؛ يعني 15درصد از مجموع ظرفيت برق اين كشور از اين راه تامين شود. صنايع همگاني دوبي كه در اختيار دولت است، هفته گذشته طي يك قرارداد 330ميليون دلاري براي تاسيسات انرژي خورشيدي بناست بخشي از برق ارزان دنيا را تامين كند.
4- فروش كالاهايي كه به برق متصل مي‌شوند واقعا خوب است.
عقل سليم حكم مي‌كند كه نفت ارزان خطري براي وجود وسايل نقليه برقي خواهد بود. اين امر در گذشته به‌ويژه در دهه80 ميلادي صادق بود. اكنون همه‌چيز تغيير كرده است و براساس آمار موسسه بي‌ان‌اي اف، فروش جهاني كالاهايي كه قابل اتصال به برق هستند سال گذشته سه برابر شد.
اين سه دليلي است كه نشان مي‌دهد نفت ارزان نمي‌تواند وسايل نقليه برقي را متوقف كند:
الف) به‌گفته آلجاندرو زامورانو كاداويد، تحليلگر بي‌ان‌اي اف از سال 2010 تاكنون هيچ رابطه‌يي بين بهاي بنزين و فروش وسايل نقليه برقي نبوده است. خودروهاي برقي هنوز در ابتداي راه خود هستند و كسي كه براي يك تسلا حدود 100هزار دلار پول پرداخت مي‌كند برايش اهميتي ندارد كه هزينه بنزين چند دلار كمتر شده باشد.
ب) در اروپا ماليات گاز آنقدر بالاست كه بهاي نفت خام را كم اهميت مي‌كند. اگر شما در نروژ زندگي كنيد و بهاي بنزين از 10دلار در ازاي هر گالن به 9دلار برسد، باز هم ماشين‌هاي برقي معامله مي‌شوند.
ج) درچين دولت حمايت خود را از وسايل نقليه برقي بيشتر كرده است. از آنجا كه آلودگي هوا به يك معضل بزرگ تبديل شده است، چيني‌ها براي مقابله با آن به‌طور جدي تلاش مي‌كنند، بهاي وسايل قابل اتصال به برق افزايش مي‌يابد.
5- هزينه‌هاي استخراج به اندازه بهاي نفت كاهش نيافته است.
اين هزينه‌ها در مالزي، اندونزي و تايلند هيچ تغييري نكرده است. دلايل متعددي براي اينكه هزينه استخراج همپاي بهاي نفت كاهش نيافته است، وجود دارد. نخست شماري از كشورها نظير هند و اندونزي از كاهش قيمت به‌عنوان ابزاري براي برداشتن يارانه‌هاي بنزين كه روي بودجه آنها سنگيني مي‌كند، استفاده كرده‌اند. دوم اينكه برخي كشورها نظير چين ذخاير خود از نفت ارزان را با افزايش ماليات بنزين در جيب خود نگه داشته‌اند تا اين تفاوت را جبران كنند. يارانه‌هاي سوخت‌هاي فسيلي از يارانه‌هاي انرژي خورشيدي سبقت گرفته‌اند. كاهش شكاف يارانه‌ها يكي از ارزان‌ترين راه‌هاي افزايش كارايي سوخت است همچنين سرعت حركت به سمت انرژي‌هاي پاك را بيشتر مي‌كند. تغييرات آب و هوايي نيز دولت‌ها را وادار به اين حركت مي‌كند.
6- قيمت‌هاي نفت هميشه آنقدر پايين نخواهد ماند.
تاريخچه قيمت‌هاي نفت از يك قانون طلايي تبعيت مي‌كند: هر چيزي پايين رفت ممكن است بالا بيايد. گلدمن ساكس حدود يك ميليارد دلار سرمايه‌گذاري را در پروژه‌هاي آتي نفت معرفي كرده است كه به نظر مي‌رسد براي نفت زير 70دلار مقرون به‌صرفه نخواهد بود. حفاران امريكايي با شتابي بيش از سال 1991 مشغول حفاري هستند. در نهايت عرضه كاهش خواهد يافت و قيمت‌ها دوباره افزايش خواهند يافت. بنابر گفته ميلياردر سعودي ملك الوليدبن طلال شايد بهاي نفت هيچگاه دوباره به 100دلار بازنگردد اما برخي تحليلگران پيش‌بيني مي‌كنند بهاي نفت فقط براي يكي دو سال آينده در اين وضعيت خواهد ماند. برخلاف نفت، بهاي انرژي‌هاي تجديدپذير تقريبا هميشه قابل پيش‌بيني و هميشه رو به كاهش است. براساس آمار به‌دست آمده از داچ بنك شاه انرژي‌هاي خورشيدي تا سال 2017 ارزان ترين منابع انرژي در بازار خواهند بود.
7- سرمايه‌گذاري‌هاي جهاني در زمينه انرژي پاك در دنيا رواج يافته است.
بزرگ‌ترين پرسش در مورد انرژي‌هاي تجديدپذير و كاهش قيمت نفت اين است: درك ما تا چه اندازه به واقعيت شكل مي‌بخشد؟ همزمان با بهاي نفت سهم شركت‌هاي انرژي‌هاي خورشيدي و بادي هم كاهش يافته است. آيا اين كاهش مصنوعي تاثيري بر سرمايه‌گذاري در پروژه‌هاي انرژي دارد؟ نه آنقدر. نيروهاي بسياري در جهت‌هاي مختلف وجود دارند. براساس آمار به‌دست آمده از بي‌ان‌اي اف، سال گذشته سرمايه‌گذاري‌هاي جهاني در انرژي‌هاي پاك 16درصد افزايش يافت و به 310ميليارد دلار رسيد. ايالات متحده امريكا و چين به‌عنوان بزرگ‌ترين كشورهايي كه باعث آلودگي هوا مي‌شوند در ماه نوامبر قراردادي براي حذف گازهاي گلخانه‌يي بستند. پاپ فرانسيس به‌عنوان نخستين حركت مذهبي در جهان در زمينه تغييرات آب و هوايي در نامه‌يي خطاب به تمامي كشيش‌هاي جهان در اين زمينه هشدار داد. همه اين عوامل مي‌تواند در كاهش آسيب‌هاي ناشي از تغييرات آب و هوايي موثر باشند. سياست‌هاي ملي براي كاهش آلايندگي‌هاي كربني حركت به سمت انرژي‌هاي پاك را سريع‌تر مي‌كند. حتي در غياب اينها، تغيير انرژي جهان از سوخت هاي فسيلي آغاز شده است و ما همگي مي‌دانيم اين چطور به پايان مي‌رسد.