هر ساله با نزدیک شدن به ایام نورز، بازار خرید و فروش اسکناس‌های نو و "تانخورده" در نقاط مختلف پایتخت به ویژه چهارراه استانبول تا میدان فردوسی (مرکز ارزفروشان تهران) داغ می‌شود و تعداد دلالان فعال در این بازار افزایش می‌یابد، دلالان بازار سیاه اسکناس نو، به هر تعداد و با قیمت‌های بالا اسکناس های تانخورده را به متقاضیان می فروشند و سودهای بالایی را به جیب می زنند.
دلالان بازار سیاه اسکناس‌های نو، این اسکناسها را به صورت بسته های ۱۰۰ تایی به مشتریان می فروشند، به طوری که قیمت هر بسته اسکناس ۵۰ تومانی، ۱۰۰ تومانی و ۲۰۰ تومانی به مبلغ ۵۰ هزار تومان، اسکناس ۵۰۰ تومانی به مبلغ ۸۵ هزار تومان، ۱۰۰۰ تومانی به مبلغ ۱۱۵ هزار تومان، ۲۰۰۰ تومانی به مبلغ ۲۲۰ هزار تومان، ۵ هزار تومانی به مبلغ ۵۱۲ هزار و ۸۵۰ تومان و ۱۰ هزار تومان به مبلغ یک میلیون و ۲۰ هزار تومان فروخته می شود.
بررسی اسکناس های مذکور نشان می دهد که قیمت اسکناس های نو ۵۰، ۱۰۰ و ۲۰۰ تومانی نسبت به بقیه به تناسب بیشتر قیمت‌گذاری شده است و دلیل آن کمیاب بودن این اسکناسها است. قیمت اسکناس ۵۰۰ تومانی هم به دلیل تقاضای زیاد آن گران تر است. اسکناس های ۵ هزار تومانی و ۱۰ هزار تومانی نو هم در این بازار نسبت به سایر اسکناس ها کمتر است زیرا تقاضای خرید کمتری هم برای آنها وجود دارد.
چه کسانی اسکناس‌های نو را وارد بازار دلالی می‌کنند؟
البته قیمت‌ها توسط دلالان یکسان نیست و تفاوت قیمت اندکی بین نرخ‌های اعلام شده توسط آنها وجود دارد.یکی از فعالان این بازار در گفتگو با مهر با بیان اینکه منشاء اسکناس‌های نویی که در بازار خرید وفروش می شود، اسکناس‌هایی است که کارمندان بانک‌ها به ما می فروشند، گفت: از نیمه اسفند ماه که اسکناس‌های جدید بانک مرکزی در شعب بانک‌ها توزیع می شود و به بازار می آید و با نزدیک شدن به نوروز، قیمت‌ها گران تر خواهد شد.
یکی دیگر از فعالان این بازار با بیان اینکه این اسکناسها با نزدیک شدن به اعیاد و همچنین عید نوروز دست به دست می شود و با قیمت‌های بالاتری از افراد خریداری می شوند، گفت: کارمندان بانکی اسکناس‌های نو را وارد بازار سیاه می کنند و دلال‌های بزرگ از طریق ارتباطات خود در بانک‌ها از طریق کارمندان بانک‌ها اسکناس‌های نو را دریافت و آن را در بازار آزاد می فروشند.
به نظر می رسد دسترسی به اسکناس‌های نو برای دلالان راحت تر از مردم عادی است، این افراد از طریق کارمندان بانک‌ها که به راحتی به اسکناس‌های نو دسترسی دارند، پول نو تهیه می کنند.بخش اعظمی از اسکناس‌های نو موجود در دست دلالان با باندرول و آرم بانک مرکزی است، یعنی اسکناس مستقیما از بانک مرکزی به شعبات بانک‌ها و از آنجا دست نخورده به دست مشتری در بازار آزاد می رسد.
نرخ اسکناس های نو در بازار
| هر بسته ۱۰۰ تایی | قیمت در بازار آزاد (تومان) |
| ۵۰ تومانی | ۵۰۰۰۰ |
| ۱۰۰ تومانی | ۵۰۰۰۰ |
| ۲۰۰ تومانی | ۵۰۰۰۰ |
| ۵۰۰ تومانی | ۸۵۰۰۰ |
| ۱۰۰۰ تومانی | ۱۱۵۰۰۰ |
| ۲۰۰۰ تومانی | ۲۲۰۰۰۰ |
| ۵۰۰۰ تومانی | ۵۱۲۸۵۰ |
| ۱۰۰۰۰ تومانی | ۱۰۲۰۰۰۰ |
گشتی در میان دلالان خرید و فروش اسکناس‌های نو در میدان فردوسی تهران، حکایت از آن دارد که بازار سیاه خریدو فروش اسکناس نو داغ شده است و با نزدیک شدن به نوروز خرید و فروش در آن بیشتر هم می شود. دلالان بازار سیاه اسکناس نو هیچگونه محدودیتی برای فروش به مشتریان ندارند و این روزها که مشتریان زیادی هم دارند، با قیمت‌های بالا اسکناس‌های تانخورده را به مشتریان می فروشند.
در بازار سیاه از اسکناس‌های ۱۰۰، ۲۰۰، ۵۰۰ و ۱۰۰۰ تومانی گرفته تا اسکناس‌های ۲ هزار تومانی، ۵ هزار تومانی و حتی ۱۰ هزار تومانی به چشم می خورد.خرید و فروش اسکناس نو در حالی در بازار سیاه رونق گرفته که هنوز بانک مرکزی اسامی شعب منتخب ارائه دهنده اسکناس های نو را به مردم اعلام نکرده است و هر ساله تعدادی از شعب به عنوان شعب منتخب برای ارائه اسکناس های نو شب عید معرفی می شوند.
حکم شرعی خریدوفروش اسکناس نو
سید عباس موسویان عضو کارگروه بانکداری بدون ربا در مورد حکم شرعی خرید و فروش اسکناس های نو می گوید: اگر اختلاف قیمت در خرید اسکناس نو در حد متعارف باشد، اشکالی ندارد. یعنی اگر اختلاف قیمت در حد متعارف و در حد نو و کهنه بودن اسکناس باشد، اشکالی ندارد.
وی می افزود: اما چنانچه در این خرید و فروش سوء استفاده هایی صورت گیرد و اجحاف شود، دارای اشکال است، یعنی اگر اختلاف قیمت بیش از حد متعارف باشد اشکال دارد.
موسویان با اشاره به تفاوت ارزشی اسکناس نو وکهنه از نظر فقهی تصریح می کند: برخی از افراد رغبت دارند که برای ایامی همچون اعیاد اسکناس نو تهیه کنند، بنابریان این امر باعث می شود که قیمتی برای اسکناس نو پرداخت شود.