عنوان‌هاي جهاني براي شهرهاي آسيايي هزينه‌هاي پنهاني دارد كه افزايش شكاف طبقاتي و كاهش بهره‌مندي طبقات فرودست جامعه از فرصت‌هاي اقتصادي ازجمله آنهاست.
نشريه «دپيلمات» چاپ ژاپن در گزارشي در تازه‌ترين شاخص شهرهاي جهاني توكيو پايتخت ژاپن را در رتبه چهارم، «هنگ‌كنگ» شهري در منطقه‌يي به‌همين نام را در رتبه پنجم، پكن پايتخت چين را در رتبه هشتم، سنگاپور در رده نهم و سئول پايتخت كره‌جنوبي را در رتبه دوازدهم قرار داده است.در رده‌بندي موسسه «موري» نيز توكيو، سنگاپور، سئول و هنگ‌كنگ در ميان ۱۰شهر نخست جهان جاي گرفته‌اند. همچنين در رده‌بندي «شهرهاي نوظهور جهان» كه توسط بنياد «كرني» منتشر مي‌شود، «جاكارتا» پايتخت اندونزي و «مانيل» مركز فيليپين در صدر جدول قرار گرفتند.
«شهر جهاني» و تشديد نابرابري
اگرچه كسب اين عنوان‌ها براي هر شهري رضايت‌بخش است، اما مشكلاتي را نيز به‌همراه دارد. صرف‌نظر از اينكه عنوان «شهر جهاني» كمي گنگ و نامفهوم است، معمولا اين عبارت را با سرمايه‌هاي در گردش شهر برابر مي‌گيرند. براي همين توكيو، هنگ‌كنگ و سنگاپور در بيشتر رده‌بندي‌ها عنوان‌هاي بالايي دراختيار دارند. اما چيزي كه معمولا از آن غفلت مي‌شود، ناتواني روزافزون شهرهاي جهاني در تامين زندگي شهرونداني است كه زير خط متوسط زندگي مي‌كنند. با گذر زمان، بسياري از شهرها وارد فهرست جهاني «ترين‌ها» مي‌شوند و در عين حال شهرهايي از اين فهرست خارج مي‌شوند. چنانكه در زمان‌هايي نه‌چندان دور، شهرهاي منچستر، ديترويت، ونيز و آمستردام نيز در اين فهرست بوده‌اند. شان فاينستاين، پژوهشگر دانشگاه «هاروارد» امريكا مي‌گويد: «پيوندي آشكار ميان رتبه‌هاي جهاني و نابرابري شهري وجود دارد.»
وي در بررسي موردي خود، شهرهاي لندن، توكيو و نيويورك را تحليل كرده و مي‌نويسد: «باوجود نگراني از گسترش نابرابري، برخي دولت‌ها همچنان كسب عنوان‌هاي جهاني را در اولويت قرار مي‌دهند. اين پديده، هم نشانه رقابت‌هاي داخلي است و هم مسابقه كسب عنوان را در سطح جهاني نمايش مي‌دهد.»
به گزارش ايرنا، شكاف ثروت، پيشاپيش به يكي از بحث‌هاي سياسي و اجتماعي در آسيا تبديل شده است. «فاينستاين» در پژوهشي كه در سال۲۰۱۲ ميلادي انجام داد، تاكيد كرده است كه موقعيت كنوني شهرها كه با سرمايه‌داري‌هاي فضايي و تقسيمات قومي به اجزاي اختلاف‌انگيز و ناموثر سنجيده مي‌شود، اصولا با محروم كردن طبقات پايين جامعه از فرصت‌هاي اقتصادي همراه است.
مجله «ديپلمات» با تاكيد بر اينكه شهرهاي آسيايي فرصت بررسي الگوهاي شكست در شهرهاي غربي را دارند، مي‌نويسد: «شهرها پيش از هر چيز، بازتاب توانايي نهادهاي شهري براي عملي كردن آرمان‌هاي عمومي هستند. تلاش كنوني شهرها براي كسب عنوان‌هاي جهاني، متاسفانه بازتاب خواست نخبگان سياسي و اقتصادي است. اكنون زمان آن است كه با تغيير شاخص‌ها، رده‌بندي شهرها را با ابزارهايي بسنجيم كه شرايط اجتماعي و اقتصادي شهرونداني كه به‌طور مستقيم از مزاياي جهاني شدن بهره‌مند نمي‌شوند را نيز به رسميت بشناسند. آسيا اين فرصت را دارد كه قدرت شهري را در قرن بيست‌ويكم به‌گونه‌يي بازتعريف كند كه شرافت شهروندان نيز مدنظر قرار گيرد.»
راهكار: برنامه‌ريزي دقيق و جامع
بنا بر آمارهاي اعلام شده، در حال حاضر بيش از يك‌ميليارد از مردم جهان در زاغه‌ها و محلات فقيرنشيني شهري زندگي مي‌كنند كه از كمترين استانداردهاي زندگي شهري هم برخوردار نيستند. خانه‌هاي اين مناطق اغلب بسيار كوچك بوده و خودسرانه ساخته شده‌اند و ساكنان آن از سيستم فاضلاب يا آب آشاميدني برخوردار نيستند. اين درحالي است كه اگر روند شهرنشيني به‌خوبي مديريت شود، تسريع روند شهرنشيني مي‌تواند منافع مهمي براي توسعه در پي داشته باشد به‌ويژه اينكه در حال حاضر شهرها به‌عنوان ستون فقرات تجارت جهاني، بخش اعظمي از توليد ناخالص داخلي جهان را برعهده دارند. واقعيت اين است كه تسريع روند شهرنشيني درصورتي كه با برنامه‌ريزي دقيق و جامعي همراه نباشد، علاوه بر فاصله طبقاتي مي‌تواند چالش‌هاي جدي ديگري نيز به‌دنبال داشته باشد ازجمله فقر و ناامني اجتماعي. نمونه آن شيوع طاعون در شهر سورات (Surat) هند در سال1994 ميلادي است. واقعه‌يي كه نشان مي‌دهد چگونه فقر و بيماري‌هاي همه‌گير، در بدترين سناريو مي‌توانند منجر به فروپاشي نظم شهري شوند.
گفته مي‌شود كيفيت زيرساخت‌هاي شهري (مسكن، برق، جاده‌ها، فرودگاه‌ها، حمل‌ونقل عمومي، آب آشاميدني، بهداشت، مديريت پسماند و زباله‌ها، توانايي مقابله با حوادث طبيعي چون سيل، توفان، ارتباطات مخابراتي، بيمارستان‌ها، مدارس و غيره) تاحد زيادي كيفيت زندگي، شمول اجتماعي و فرصت‌هاي اقتصادي ساكنان شهر را تعيين مي‌كنند. اين كيفيت زيرساخت‌ها همچنين تا اندازه زيادي تعيين‌كننده انعطاف‌پذيري شهرها در برابر خطرات جهاني چون تغييرات زيست‌محيطي، خطرات مرتبط با سلامتي و خطرات اقتصادي مانند بيكاري است.
تشديد شكاف طبقاتي و نابرابري اجتماعي ازجمله عوامل شكنندگي جوامع محسوب مي‌شود. عاملي كه به اعتقاد كارشناسان يكي از تهديدهاي جدي جهان در سال2015 و سال‌هاي بعد خواهد بود. مجمع جهاني اقتصاد در پايان سال2014 در گزارشي با عنوان تهديدهاي جهان در سال2015 اعلام كرده كه شكنندگي اساسي اجتماعي سرعت تغييرات، پيچيدگي‌ها و ميزان وابستگي‌هاي متقابل جهاني را شتاب مي‌دهد. عواملي كه همگي باعث مي‌شوند تا مردم احساس كنند كنترل‌شان بر محيط اطراف‌شان كاهش يافته و درنتيجه از ثبات و امنيت كمتري برخوردار هستند. واكنش مشترك روانشناسانه به اين ايجاد حس ناامني و از دست دادن كنترل، تمايل به تشكيل گروه‌هاي كوچك‌تر است كه يك احساس هويت قويتر دارند.
نگاهی به مزايا و معايب « شهر جهانی »
| کد خبر : ۱۰۰۵۹ | دوشنبه، ۲۷ بهمن ۱۳۹۳ - ۰۸:۳۳:۳۸ | ۳۲۳۶ بازدید |
عنوان‌هاي جهاني براي شهرهاي آسيايي هزينه‌هاي پنهاني دارد كه افزايش شكاف طبقاتي و كاهش بهره‌مندي طبقات فرودست جامعه از ...